Krabbels uit Bamako

Hier zit ik dan, enigszins bruiner en ook verbrand, achter de computer. Niet wetend eigenlijk waar deze weblog toe zou leiden...Vandaar de titel krabbels uit Bamako...

Dat bruine, verbrande komt vanwege het feit dat ik met een vriendin vanmiddag in het zwembad heb gelegen. Ja, ik geef het toe, ook zendelingen liggen wel eens lui in het zwembad ;-) Het speciale van deze keer was, dat de betreffende vriendin er eentje is uit onze Franse studietijd. In Parijs trok ik al veel met haar op en lieten we Anco zo nu en dan achter met zijn computer, terwijl wij de culturele kanten van Parijs gingen ontdekken. Na de studie is haar vertrek naar Mali met een jaar uitgesteld. Eind September kwam ze richting Mali, al woont ze zo'n 9 uur rijden van Bamako vandaan.

Het was goed om bij te praten, lekker van de zon en het water te genieten en je even niet te wanen in ' de grote, drukke maar vooral tegenstrijdige stad Bamako'. Toch ontkom je er niet aan om na te denken over hoe dubbel het is dat wij met z'n 2-en in een zwembad laggen, terwijl er mensen ' buiten' zijn die niet zeker zijn van hun eten elke dag. Daarnaast eet het overgrote deel buiten niet, omdat ze nog aan het vasten zijn. Donderdag vindt HET feest plaats, ter afsluiting van de Ramadan.

Dan zal het er in het verkeer weer een stuk vriendelijker en rustiger aan toe gaan. De ongelukken die we de afgelopen maand hebben gezien zijn niet mis. Iedereen is tijdens het vasten toch wat sneller op z'n tenen getrapt en vallen daarbij makkelijker achter het stuur in slaap of letten minder op hun medeweggebruikers.

We hebben vandaag wel beiden het bewijs gezien van de functionaliteit van het leren van de lokale taal. In het eerste geval troffen we een Peul-taxichauffeur die met mijn vriendin in gesprek raakte, waardoor we voor een goede prijs naar onze plaats van bestemming werden gebracht. Het draait in Mali toch altijd weer om relaties. En op de terugweg troffen we een wat geirriteerde taxichauffeur aan, waarbij zijn gezicht helemaal opklaarde toen hij hoorde dat ik een 'Dembele' was. We bleken broer en zus te zijn (zo noemt men dat hier ;-) en we konden niets meer fout doen.

Hij legde me ook uit dat hij moe was van een dag vasten (het was tegen 6 uur 's avonds), en wellicht om die reden niet zo aanspreekbaar was. Het is ook een drukte van jewelste door de week tegen deze tijd, omdat iedereen (m.n. tijdens Ramadan) het eerste thuis lijkt te willen zijn.

Misschien vraagt een oplettende lezer zich af waar Anco in dit verhaal voorkomt. Nergens, want hij is momenteel voor een paar dagen in Koutiala, om de internetverbinding weer op gang te helpen. Dinsdag is hij weer terug en begint onze jaarlijke gebedsconferentie van onze missie.

De bezem erdoorheen halen

Hier in Mali kunnen we over het algemeen het Nederlandse nieuws goed volgen. Zo nu en dan kijken we zelfs het Journaal via internet. Het Nederlandse nieuws blijft ons zo nu en dan verbazen, helemaal wellicht ook omdat je het, wonend in een totaal ander land dan Nederland, in een heel ander daglicht plaatst. Neem nu onderstaand (samengevat) bericht, te lezen op de nieuwssite nu.nl.

Wijn: opleiding tot heks fiscaal aftrekbaar
Wie een opleiding tot heks volgt, kan de kosten aftrekken voor de belasting. Voorwaarde is dat de opleiding leidt tot een betere financieel-economische positie van de betrokkene of dat de scholing nodig is voor het op peilen houden van diens vakkennis.

Dit gold bijvoorbeeld voor een vrouw, die optreedt als actrice bij festiviteiten en bedrijfstrainingen. Ze wilde haar activiteiten uitbreiden door workshops te geven over de Middeleeuwen en hekserij. Daarom volgde zij de heksenopleiding, die volgens Wijn voor een belangrijk deel was gewijd aan alternatieve geneeswijzen, wichelen en dergelijke. Naar het oordeel van de Belastinginspectie kon zij zich met de opleiding "een belangrijk grotere vakkennis verwerven dan zij al bezat en zodoende haar vakbekwaamheid uitbreiden".

De opleiding tot heks is overigens niet erkend door het ministerie van Onderwijs. Ook zijn er geen vacatures bij het CWI voorhanden voor dit beroep. Wel bestaan die voor actrices en artiesten, voegt Wijn er aan toe.

Bij het lezen van dit bericht, zakte mijn mond langzaam open. Het feit dat hekserij razend populair geworden is, ook onder de jongeren wist ik wel. Maar dat je nu geld kan terugvragen én krijgen bij de belasting???!!!! Dat menen we toch met z'n allen niet serieus. In mijn Wassenaarse tijd, als Webcoördinator, ben ik al eens in de pen geklommen met een jeugdsite bezoeker die een link wilde hebben naar haar heksensite vanaf de Wassenaarse gemeentesite. En dan praten we over een meisje van 10 jaar, die serieus bezig was met hekserij en alles wat daarbij kwam kijken.

Het raakt me keer op keer hoe 'makkelijk' de samenleving deze dingen accepteert en hoeveel interesse hiervoor ook aanwezig is. Verbazend is het niet, omdat we toch in het New Age tijdperk leven. Maar toch bekruipt me het gevoel dat mensen niet meer voldoende inzien en nadenken over de consequenties die met een stap als deze samengaat. Hekserij is in mijn ogen niet om mee te spotten en zeker al niet om mee te spelen.

Vertaal ik het naar Mali dan zijn 'toverdokters' aan de orde van de dag. Ben je bang voor je examen? Breng dan een bezoek en koop een 'ingestraalde' pen, zodat je er zeker van bent dat je je examen gaat halen. Nieuw kind in de familie? Je kunt maar beter even langsgaan bij de toverdokter om te zien of het kind een goede tijding meebrengt. Zo niet, dan krijg je allerlei opdrachten om een en ander weer in de juiste banen te leiden.

In dit alles, klein of grootschalig, zijn Malinezen bijzonder gedisciplineerd. Ook in bijvoorbeeld de Ramandan nu. Ook al is het gemiddeld 35 graden de hele dag door, toch weigert een goede Moslim om ook maar een druppel water te drinken. Je mond spoelen kan nog net, maar daar blijft het tot zonsondergang bij.

Ik weet niet zo goed wat ik met deze weblog wil zeggen, maar één ding weet ik wel. Weet goed welke wegen je inslaat in het leven, en welke consequenties hiermee gepaard gaan. Zo hoorde ik gisteren dat een 16-jarig meisje bijna haar baby verloor, omdat Moslims nu eenmaal een vrouw die op het punt staat te bevallen 'tijdens de Ramadan' niet mogen benaderen, laat staan aanraken. Hoe ver willen we gaan?

Breek de dag, tik een eitje

In de twee weken dat we in Guinee zijn geweest is een en ander veranderd. Een opmerkelijk feit is, dat één van de kippen tijdens onze afwezigheid is gaan leggen. Jullie herinneren jullie vast dit vraagstuk nog wel, velen hebben tips aangedragen om onze kippen aan de leg te krijgen. Nou, we kunnen melden dat dat voor één kip succesvol is gebleken ;-) Hartelijk dank voor het meedenken.

Ik grapte al tegen Anco dat het mes op zijn keel van Aya of mijn onder druk zetten iedere morgen haar de das om had gedaan. En ze besloot te gaan leggen toen wij niet in de buurt waren... Maakt eigenlijk allemaal ook niet zoveel uit, als ze maar leggen. Aya maakte zich al zorgen, omdat ze alleen maar geld kosten vanwege het eten en er niets voor terug deden. Zij dreigde dan ook met kippensoep.

Misschien is het nu de start van het legseizoen in Mali (oktober) i.p.v. de start van de lente in Nederland en is een en ander gewoon vrij logisch verklaarbaar. De kippen zijn tenslotte toch half Nederlands – half Malinees. Wellicht zijn ze hierdoor enigszins in de war gebracht.

Maar goed, terug naar het dagelijks leven. We zijn deze week weer in een echte Bambaraklas ingedeeld, samen met andere nieuwe collega's. Voor Anco is dit een verademing, omdat hij graag dingen meerdere keren hoort en ze dan beter kan onthouden ;-) Ik weet nog niet zo goed wat ik ervan vindt en ga (zoals het er nu uitziet) liever verder met onze huidige tutor aan huis. We zullen zien hoe een en ander gaat uitpakken. Het is in ieder geval goed voor de nieuwe collega's om in een klas (beetje zelfde idee als in Frankrijk) de taal van het land te leren.

Verder heb ik geloof ik nog zo veel te melden, omdat zo'n eerste week terug snel 'opgaat' aan dingen weer aan de gang krijgen, lopende projecten bekijken en zien wat de volgende stap in een en ander is. Wel heb ik weer kennis mogen maken met het chaotische Bamako. Ik moet zeggen dat ik dat in Guinee, in het kleine dorpje N'Zao totaal niet had gemist ;-)

Woensdag nam ik de taxi en het viel me al op dat de jonge chauffeur erbij zat alsof hij niet kon rijden. Voorover gebogen over het stuur ontweek hij alle hoofdwegen (waar de politie staat) en belandde uiteindelijk nog in de armen van een agent. Het is ook niet de beste tijd voor chauffeurs, vanwege Ramadan. Agenten vangen dan graag wat extra geld. Maar goed, hij dus zijn papieren laten zien, nog niets aan de hand zou je denken, maar....de agent vond dat hij mee moest lopen.

Vervolgens zie je Malinezen dan vaak met hun armen zwaaien, smeken om minder te hoeven te betalen, etc. Het is niet altijd duidelijk of de agent ze pakt op een echt feit of gewoon zijn zakken wil vullen. Maar goed, ik verloor mijn chauffeur uit het oog en zat 10 minuten rustig (nou ja redelijk ;-) op hem te wachten. Toen vond ik het welletjes, legde wat geld neer en nam een andere taxi naar de stad. Bij het later navragen aan een Malinese vriend bleek dit cultureel OK te zijn. Om de chauffeur met een lege auto te laten zitten ;-)

Ja zuster, Nee zuster

Geschreven op vrijdag 14 oktober 2005, gepost op zondag 16 oktober 2005 vanuit Bamako!!

Het is de laatste avond voor ons in Guinee (N'Zao). Al zou ik dit niet te stellig moeten zeggen, want dat zeiden we gisteren ook ;-) Er was en is veel werk te doen in en om de Hope Clinic. Om die reden zijn we een dagje langer gebleven. We nemen jullie kort mee op een reis die we niet snel zullen vergeten...

Dat begon al met de reis ernaar toe. Als echte avonturiers dachten we dit (weer) makkelijk met de auto te kunnen doen. Laten we daarbij even vergeten zijn dat de regentijd in Guinee nog niet afgelopen was....(of eigenlijk nooit ophoudt als je het vergelijkt met Mali ;-) De heenreis verliep ongeveer zo: wat moeilijkheden bij de grens (Anco had geen rijbewijs bij hem), een lekke band (de 'opkrikker' was niet hoog genoeg, dus dan maar een dik boek eronder) en 20 kilometer voor Kissidougou (1e eindpunt) stuck in de mud. Onze reis leek zo nu en dan meer op een fragment uit de film “The Gods must be crazy” ;-) En we voelden ons op zulke momenten een 'meer ervaren zendeling', door niet direct in paniek te raken, zodra er zich moeilijkheden voordoen. Maar goed, uit deze ongemakken kwam toch nog iets leuks voort. Door onze lekke band moesten we een dagje extra doorbrengen in Kissidougou, bij onze taalvrienden.

Zo kwamen we een dag later aan in N'Zao, onze eindbestemming voor twee weken. Bij de ingang werden we al hartelijk ontvangen en konden we als we zin hadden direct een kijkje nemen bij de kliniek. Toch eerst maar even een beetje installeren, voor we in de werkkleren gaan.

Anco heeft in deze twee weken letterlijk het zweet uit zijn lichaam gewerkt. De hele kliniek werkt op zonne-energie, in totaal moesten 16 draai-panelen opgezet worden. Hier kwam heel wat reken-, klim-, zaag- en laswerk bij kijken. Maar het resultaat mag er zijn. Ook heeft hij in deze twee weken zijn tanden (niet letterlijk natuurlijk) gezet in het opstellen van een X-ray machine. Hij was aan het einde van deze twee weken 'bijna' klaar voor gebruik. Als extra projectje heeft Anco zonne-panelen toegevoegd op het dak van Saskia (Nederlandse dokter), zodat haar batterijen het energieverbruik beter konden trekken. Ze was er heel gelukkig mee, verzekerde ze ons ;-)

Ikzelf heb in de twee weken mijn verfkunsten weer ruim kunnen ophalen. Er lagen stapels nako's klaar om geverfd te worden voor de opening van de kliniek. Ook mocht zij de laatste twee dagen als 'vliegende keep' optreden tijdens twee operaties. (Vandaar de titel Ja zuster, Nee zuster, snappie?) Eén operatie hield een skindraft in, de andere de amputatie van een vinger. Tot mijn eigen en Anco's verbazing was ik bloedbestendig en vond ik het zelfs nog leuk en interessant ook om dit eens mee te maken. Mochten jullie meer over deze ervaring willen horen, dan moet je maar eens aan de bel trekken. Er deden zich komische momenten voor.

Tussen alle bedrijven door was er voldoende tijd om samen met Saskia en Jon & Anja bi j te kletsen, een filmpje te kijken, te lezen, etc. Anco vond het wel stoer om samen met de buurjongens een slang uit de boom te slaan. 'Want...slangen moeten nu eenmaal dood, ook als ze 'niet gevaarlijk' zijn', aldus één van hen. Ikzelf stak mijn tijd 's avonds in het systematiseren van Saskia's boekenkast. Je moet wat doen om mensen beter te leren kennen ;-)

Naast goede momenten kenden we allen ook momenten van frustratie. Helemaal toen een 1,5 jarig kindje van de buren aan diarree overleed. In Afrika is namelijk het zien van een dokter (nu helemaal dichtbij) vaak niet de eerste keus, maar juist de laatste. Je loopt eerst alle traditionele opties na. Met als gevolg het 'onnodig' sterven van nog zo'n jong meisje. En dan te bedenken dat we elke dag naar het werk haar huis passeerden.

Culturele aspecten zitten wat dat betreft diepgeworteld in het leven van ieder mens. Tradities en gewoonten nemen dan de plaats in van door ons zo 'geliefde' ratio, waardoor er zich (ook weer in onze ogen) onaanvaardbare situaties voordoen. Maar goed, wat weten wij er nu eigenlijk van?

Op naar Guinee (2)

We zijn ons aan het klaarmaken om voor de tweede keer naar Guinee te gaan. In mei dit jaar hebben we daar de Hope Clinic, CAMA-project, bezocht om op allerlei gebied mee te helpen.

We zijn dan ook gevraagd om terug te komen en technische ondersteuning te bieden, nu het ziekenhuis in november haar deuren hoopt open te doen.

De komende twee weken (we hopen half oktober weer in Bamako te zijn) zullen we dan ook minder bereikbaar zijn. Het is vrij duur in Guinee om je e-mail te checken, onze telefoon heeft geen bereik. Even de mailtjes en berichten opsparen dus, tot we weer terug zijn op onze eigen plek.

We hebben er in ieder geval erg veel zin in. Tot ziens!

Anco & Ewien