We gaan op reis en nemen mee...

Even een kort berichtje om te zeggen dat we morgen (vrijdag) weer op reis gaan naar Koutiala. Om de internetverbinding aldaar werkende te maken. En om de website nog wat meer onder de aandacht van het team te brengen en met hen door te nemen.

Dit keer weten we niet hoe lang we weg zullen blijven (misschien een paar dagen, een week?). We zullen in ieder geval niet eerder huiswaarts gaan dan dat de verbinding werkt, en we dit ook met eigen ogen gezien hebben ;-)

Zolang de internetverbinding nog niet werkt, zullen we dan ook niet veel online te vinden zijn ;-) Geen beloftes dus over snel e-mails beantwoorden, een weblog schrijven over onze belevenissen, etc. Even lekker op z'n Afrikaans: we laten het gewoon over ons heenkomen.

Tot binnenkort!!

Werk en fun in Koutiala

We zijn vandaag teruggekomen van een paar dagen Koutiala. Waar we het werk met plezierige dingen hebben afgewisseld. Sowieso was het weer gaaf om onze collega's daar te zien en beter te leren kennen. Ook hadden we Tabitha, een Amerikaanse stagiaire van Carina, met ons meegenomen die volop genoot. Koutiala is weer eens wat anders dan de drukke stad Bamako.

Maar wat hebben we dan in Koutiala gedaan? Nou, allereerst gewerkt natuurlijk ;-) Anco ging gewapend met een satellietschotel om voor eens en altijd af te rekenen met het telefoon- / internetverbindingsprobleem. Zoals sommigen van jullie je wellicht herinneren had hij al eerder een poging op dit vlak in Koutiala gedaan. Hij kwam toen echter tot de conclusie dat de satelliet waarop hij richtte, in combinatie met de te kleine schotel, geen succes uitwerkte.

Dit keer had hij dus een GROTERE schotel mee, en zou hij deze op een andere satelliet gaan richten. Beter te bereiken vanuit Mali. De schotel werd op dag 1 op het dak geplaatst. De jongste zoon van onze collega's hielp gretig mee en genoot zichtbaar van dit technische klusje. Eveneens Anco overigens. Anco richtte de schotel uit en ja hoor, na een telefoontje richting de 'internetmaatschappij' werkte het aan het einde van de middag prima. Ze waren er echter met z'n allen nog niet zo zeker van of het dak de grote en dus zware schotel zou houden bij bijvoorbeeld een grote storm. Het plan werd dan ook gesmeed om de schotel de volgende dag op de grond te plaatsen.

En ja hoor...Laat nu de volgende morgen vroeg (rond 7 uur) een kleine storm opkomen. Alle mannen, inclusief mijzelf als fotograaf, snel hun kleren aan en het dak op. Al het materiaal eraf en weer even terug naar bed / binnen. De regen belemmerde tenslotte verder werken. Na het ophouden van de regen gingen we met man en vrouw aan de slag. Al leek het soms meer een Malinese werkwijze: de vrouwen stonden erbij en bemoedigde....juist ja, de mannen!!

Maar goed, na wat bomen / struiken te hebben gekapt werd de schotel dit keer op de grond geplaatst. Deel 1 van de internetverbinding in Koutiala was geslaagd. Binnenkort zullen we terug gaan om een netwerk tussen de verschillende huizen en kantoor op te zetten.

Ewien heeft ook niet stilgezeten tijdens het bezoek aan Koutiala. Zij heeft een uitdraai van de website-in-concept voor het ziekenhuis woord voor woord met de groep doorgenomen. Met het resultaat dat deze, als alles goed gaat, deze week online kan gaan. Daarover later meer.

Plezier hebben we ook gehad werd al in de kop genoemd. Jazeker, we werden namelijk verrast met een nachtje kamperen. En dat op maar 10 kilometer afstand van het huis van onze collega's!! Het leek echter alsof je in een ander stukje Mali was beland. Het was een leuke, enigszins vermoeiende nacht, we hebben niet veel geslapen ;-) De 3 kinderen (10, 8, 5) van onze collega's vonden het helemaal 'geweldig'! En de rest natuurlijk ook. We hebben veel gepraat, gelachen bij het kampvuur en weinig geslapen. Al was het alleen al omdat de rotsachtige bodem waarop we lagen niet zo lekker meeveerde als ons (water)bed.

Familieperikelen

Familieperikelen? Weer zo'n 'bijzondere' naam voor een weblog? Nou, dat kan uitgelegd worden. We komen er meer en meer achter dat binnen families, waar zowel moslims en christenen toe behoren, onderlinge fricties ontstaan. En dan met name voor de moslims ten aanzien van de christenen. Een voorbeeld uit het dagelijks leven ontvouwde zich voor onze ogen het afgelopen weekend.

Aya stond met familie, gevlucht uit Ivoorkust, opeens op onze compound. Ze wilden naar Guinee, naar het vluchtelingenkamp waar wij ook zijn geweest, om hun vader te zoeken. Rechtstreeks hiernaar toe ging echter niet, vanwege veiligheidsoverwegingen. Om die reden kwamen ze door Mali, en tevens om Aya, de geldverdienende tante te bezoeken.

In het begin was het voor hen niet duidelijk dat ze écht christen was (geworden), tot de zondag aanbrak en ze haar zondagskleren aandeed, haar bijbel pakte en naar de kerk ging. Toen was 'de liefde over'. Voor hen was het duidelijk: een christen kon geen deel uitmaken van hun moslimfamilie, dat was de keuze! Aya liet wat geld achter voor een ontbijt en zei dat ze naar een ander familielid (moslim!) konden gaan om zich te vermaken. Dat is wat ze deden, en ze kwamen niet meer terug.

Aya vertelde ons echter dat ze uiteindelijk toch wel bij haar terugkomen, omdat ze geld nodig hebben voor de reis naar Guinee. En bij haar maken ze de grootste kans! Zij werkt tenslotte bij blanken en verdient regelmatig geld. Dat is in onze ogen echt 'bijzonder' (kan niet op een ander woord komen)..Binnen de Malinese traditie kan ieder familielid met geldproblemen bij de werkende geld komen 'eisen', en je kunt je daar niet makkelijk (of helemaal niet) vanaf maken.

Op deze wijze kun je dus in de problemen komen als gezin, omdat je familieleden het je moeilijk maken door geld en alles van je te vragen. We hebben onze werkers echt uitgelegd dat het gezin gewoon voor gaat. Het zal toch gek zijn als je een baan hebt, regelmatig geld verdiend, en dan niet voor je eigen gezin kan zorgen.

Ook in het geval van Aya laten ze haar links liggen vanwege haar geloof, tenzij ze haar nodig hebben voor geldzaken. Dat vonden we toch wel een triest gebeuren. Hun verhaal dat ze ons vertelden, over hun leven in Ivoorkust tijdens de oorlog en ook nu, is triest. Ze hebben veel moeten meemaken, maar toch...Dat rechtvaardigt in onze ogen niet de manier waarop ze Aya, hun familie, nu behandelen.

Schot in de zaak

Anco's wonden zijn bijna geheel genezen en dat geeft op sommige plekken enig schot in de zaak. Schot in de zaak van wat? hoor ik jullie denken. Van bijvoorbeeld het idee om een centre d'informatique in te richten in de jeugdgevangenis. Al ligt dit schot in de zaak natuurlijk niet alleen aan Anco's wonden die genezen ;-) In deze weblog een update van het computerproject.

Vanochtend hadden we bij ons thuis een vergadering om de verdere details te bespreken om van start te kunnen gaan in de gevangenis. We willen, indien mogelijk, in augustus van start gaan. Ook de leraar die we graag in de arm willen nemen, was vandaag op de meeting.

Het ging goed, de neuzen staan in ieder geval dezelfde kant op. Het idee is om als CAMA-groep het project het eerste jaar te financieren, het vervolgens met alle partijen te evalueren en te bekijken of het een goede zaak is om het project te continueren. Het idee ligt er nu om de leraar 3 ochtenden per week in de jeugdgevangenis te laten les geven. Op die manier kunnen er dan 3 groepen per keer worden bereikt. De lessen zullen uit zo'n 45 sessies bestaan, waarbij een oriëntatie op de computer wordt gegeven. Het leren dus van Word, Excel etc. maar dan het liefst met behulp van de Open Source varianten (hangt ook een beetje af van de leraar).

We hebben alle praktische zaken vandaag kunnen doornemen en onze gedachten erover kunnen laten gaan. Volgende week de zaal bekijken en wat er nog nodig is. En dan zouden we theoretisch gezien van start kunnen gaan. Als de leraar akkoord gaat met het door ons genoemde salaris wat we hem kunnen betalen.

Ook zullen we alle zaken ten aanzien van het project in een kort plan vastleggen. Zaken als verantwoordelijkheden, energievoorziening, onderhoud van computers, etc. kunnen beter vooraf goed worden vastgelegd. Ook zullen we naar budgetten op zoek moeten gaan om dit project voor een jaar te kunnen 'trekken'.

Per deelnemende groep (gevangenis, technici/onderhoud, kerken) is een 'contactpersoon/verantwoordelijke' aangesteld, die dan zo'n één keer per maand bij elkaar zullen gaan komen om de voortgang van het project te bespreken. En het houden van tussentijds toezicht erop.

We zien ernaar uit om onze computers voor dit doel uit te lenen. Al blijven we duidelijk communiceren dat wij, als blanken, de kar niet willen trekken. Het zijn uiteindelijk de Malinezen die verantwoordelijk zullen zijn. Wij bieden alleen onze technische kennis en vaardigheden aan, voor zover nodig in het beginstadium. Het is bijvoorbeeld ook de bedoeling dat de computerstudenten die aan huis komen de installatie en het onderhoud van de computers doen. Alleen als het echt niet gaat of goed fout gaat, mag Anco om de hoek komen kijken.

Hart voor de zaak

We hebben het al vaker door laten schemeren, in Mali gaan de dingen niet altijd zoals we gewend zijn...(of zou ik zeggen altijd niet ;-) Dit keer ging het om een ritje met de taxi, in mijn ogen is het altijd weer een klein wonder als we heelhuids op de plek van bestemming aankomen. Want, taxi's hebben echt hart voor de zaak en dat levert wel eens bijzondere situaties op.

Er was eens....een taxi, die Anco & Ewien naar het afscheidsfeestje van de Nederlandse juf moest brengen. Helaas waren zij nog niet mobiel, vanwege het gebrek aan 4 wielen en het nog niet kunnen gebruiken van hun motor. Eerst dus het bekende groene busje (= Sotrama) naar de winkel om een afscheidscadeautje te kopen. De winkel lag onderaan de heuvel en waar ging het busje heen?? Precies, hij nam de route over de heuvel ;-) Sja, daar zit je dan, wat moet je doen? Je kunt niets anders dan wachten (zijn Afrikanen erg goed in, wij Europeanen iets minder) en de volgende halte eruit gaan en verder lopen.

Nou, da's niet zo ver, vertelde Anco. Nou, niet zo ver, niet zo ver, eeech wel ! En laten we nu net niet op lopen zitten te wachten, met een nog enigszins manklopende Anco. Maar goed, winkel bereikt, cadeautje gekocht, de klok loopt door. Toch maar op zoek naar een ander vervoersmiddel, hmm de taxi. OK, de taxi zo ver is het niet meer, dus dat moet kunnen. Ja hoor, zo gezegd, zo gevonden. De taxichauffeur bieden zich gretig aan. Volgende keer zal ik mezelf wat meer op mijn hoofd krabben als iemand zich zo actief aanbiedt.

Maar goed, de wagen (of wat er nog van over is) in en rijden maar. Ja, had je gedacht hé dat het zo ging. Nee hoor, even terugspoelen, hoe ging het dan? We rijden een paar meter (ja, tot zover hadden jullie het goed), maar opeens stopt ie abrupt, draait zich als een gek om, gaat aan de kant staan, rent naar zijn achterbak, grijpt een bidonnetje, en rent (of eerlijk gezegd vliegt) naar de dichtstbijzijnde benzinepomp). Deze zin even zonder adem te halen hardop voorlezen, voor het gewenste effect.

Enkele minuten (of was het seconden) later is onze chauffeur weer terug, gooit het bidonnetje leeg, doet zijn motorkap open, en....raadt eens? Het vervolg is overigens niet wetenschappelijk beschreven, omdat een leek op dit vlak het verhaal hier doet. Maar het komt erop neer, dat onze chauffeur aan de tuit van de benzineslang zoog tot hij een mond vol benzine had, en deze mondvol vervolgens in de carburateur weer uitspuugt (aldus Anco). Dit was nodig om de auto weer op gang te krijgen, zonder de accu te verslijten. En water om zijn mond te spoelen? Was er niet! Dat noemen wij nu hart voor de zaak hebben...

Nou, geloof me, Anco en ik bekeken onze taxichauffeur met andere ogen. Bij het zien van deze actie gingen wij bijna plaatsvervangend over ons nek. En zo kwamen we alsnog, 20 minuten later dan gepland, op onze bestemming aan. En schoven we heerlijk bij onze Nederlandse juf aan tafel. Dat was wel ff een scherp contrast. Een slokje benzine of een slokje water c.q. limonade wat we kregen geserveerd.

Anders trouwen

Afgelopen weekend kregen we een uitnodiging om te eten met een bont gezelschap. In de huiskamer bevonden zich Congolezen, Ivorianen, Nederlanders en Amerikanen. We konden, welgeteld, als we wilden een gesprek in zeven talen aanknopen. Hoezo Babylonische spraakverwarring??

Deze avond mochten we als verschillende culturen van elkaar leren. Zo vertelden de Congolezen hoe een trouwerij er bij hen aan toeging en geloof me: da's heel anders dan bij ons ;-). Anatole, de man, had een flinke bruidsschat bij elkaar moeten krijgen wilde hij Angela, zijn nu huidige vrouw, trouwen. Er werd zo nu en dan hilarisch gereageerd als hij zijn lijst van zaken opnoemden. Hij moest bijvoorbeeld, even zo los uit de bol gezegd: 3 panjes kopen (stoffen om kleding van te maken), 2 dameshorloges, 2 herenhorloges, een som contant geld, 2 paar schoenen, sokken, riemen, noem maar op. Deze giften waren dan met name bedoeld voor de ouders van de bruid!!

We konden hem er dan ook terecht een beetje mee plagen dat hij aardig wat voor Angela over had moeten hebben, om met haar te kunnen trouwen. Het is in hun cultuur ook zo dat de ouders de dingen regelen en een soort 'rekening van trouwen' opmaken. Het is echter niet zo dat de kinderen gedwongen worden te trouwen. Zij hebben een duidelijke stem in wie ze als partner willen hebben!! Zegt de bruid of bruidegom nee, dan gaat de trouwerij niet door.

Heel anders dan in bijvoorbeeld Mali of Ivoorkust, binnen de moslimfamilies. Aya vertelde die avond dat ze haar toekomstige man (inmiddels overleden) voor het eerst op een foto zag. Van haar werd ook een foto gestuurd aan haar 'toekomstige' echtgenoot. Het is eigenlijk 'not done' in deze cultuur om tegen de keus van je ouders in te gaan. Iemand zal niet snel het contact met zijn familie op het spel zetten, om een gearrangeerd huwelijk te dwarsbomen.

Wanneer beide partijen hebben ingestemd, gaan beide families op eenzelfde plek/plaats wonen en wordt een bruiloft voorbereid. Een onderdeel van de bruidsschat in dit geval was een kleine hoeveelheid goud. Dit goud wordt dan bewaard – weggelegd – tot het eerste kind wordt geboren. Het is een soort borgsom voor het feit dat de bruid niet heeft gelogen over het feit dat ze nog maagd is. Overigens moet er binnen een jaar toch wel een baby zijn...

Er bleken ook overeenkomsten te zijn tussen bijvoorbeeld de westerse en afrikaanse cultuur. Zo stuurden alle partijen ook kaarten rond om mensen uit te nodigen. En wordt er dus ook van beide partijen 'een bijdrage' verwacht. De trouwerij op Congoleze wijze werd bijvoorbeeld verzorgd door beide families. Bruid en bruidegom hadden hier geen omkijken naar.

Er werd gegrinnikt toen Anco gevraagd werd wat voor bruidsschat hij voor mij had moeten betalen...Nou, een echte bruidsschat kennen we in Nederland niet, al hebben Anco en ik elkaar wel cadeaus gegeven ;-) Zo nu en dan halen we dat weer op, omdat we zo verschillende waren in wat voor cadeau we elkaar op dat moment gaven. Wat het dan wel niet was?? Sja, dat gaan we natuurlijk niet aan de grote klok hangen! Is topgeheim.

Criminaliteit in Mali

Anco trekt veel op met een Malinese (gestudeerde) vriend. Van hem leren we veel over culturele gewoonten en/of Malinese traditie. Het is opmerkelijk dat bijvoorbeeld een stad als Mali, met haar ruim 2 miljoen inwoners, waarvan 50% jeugd, weinig tot geen criminaliteit kent. Met uitzondering van uiteraard de voetbalwedstrijden...zoals een keer eerder in de weblog genoemd.

Toen we het over dit onderwerp hadden met deze vriend, vertelde hij dan ook dat het cultureel gezien niet geaccepteerd is, stelen. Wanneer iemand wordt 'gesnapt' zal hij er van elke Malinees die hem tegenkomt van langs krijgen. Dat is toch wel anders nu in Nederland, met het oog op het zinloze geweld.

Hij vertelde een verhaal van een dief die betrapt was en achterna werd gezeten door een groep Malinezen. De dief werd zelfs tijdens zijn vlucht geblokkeerd door een 'Sotrama', het in Mali bekende groene stadsbusje. Deze reed de dief klem, waarna de inzittenden uitstapten en de dief te lijf gingen. De dief heeft het dan ook niet meer na kunnen vertellen. Deed me, toen ik het hoorde, denken aan de AH-zaak waar prins Bernard ingreep. Al liep het daar met de dief beter af.

Onze Malinese vriend zegt dan ook dat stelen 'not done' is in Mali, hoe arm je het ook hebt. Je 'legt' niet alleen schande op jezelf, maar ook op je familie, de maatschappij. Je zal als blanke bijvoorbeeld wel meer in de buidel moeten tasten als je iets (groots) koopt, maar bestolen wordt je niet snel. Alhoewel, dit gaat uiteraard niet altijd op.

Enkele maanden geleden alweer heeft Aya twee mannen 'gesnapt' die over de muur bij ons achter klommen. Het is vrij stil bij ons achter, en er wordt momenteel gebouwd, dus het is niet altijd overzichtelijk. 's Nachts kan het niet, want daar is Jeni, onze gezamenlijke hond, te waakzaam voor. En de Malinezen te bang ;-) Maar goed, deze mannen hadden niet veel goeds in de zin en Aya heeft ze, samen met andere Malinezen, weer de muur gewezen.

Maar goed, het recht in eigen handen zoals in de gebeurtenis met de dief en de Sotrama is absoluut ook niet juist. In Mali zie je dan toch dat men zich in bepaalde situaties nauwelijks aan de wettelijke regels / richtlijnen houdt. Des te meer reden voor ons om ons leven in Mali 'zuiver' te leven en daardoor anders te zijn.