Bezoek vrouwengevangenis

Eén keer per maand heb ik het voorrecht om mee naar de meiden- en vrouwengevangenis te gaan. Aya, onze huiswerker, gaat daar elke week op vrijdag naar toe om, samen met een Congolese, te zingen, een bijbelverhaal voor te lezen, maar vooral ook om de vrouwen persoonlijke aandacht te geven. Afgelopen vrijdag was het zover, en mocht ik weer mee!

De gevangenis waar het hier om gaat is een grote, omheinde plaats waarbinnen een 'kleinere' plaats aanwezig is met allerlei 'cellen'. Het zijn geen cellen, zoals we in Nederland gewend zijn. De cellen bevatten geen tralies, deuren hebben ze niet en de vrouwen en meiden kunnen gewoon in en uit lopen. Zolang ze uiteraard op de binnenplaats(en) blijven.

Binnen het grotere geheel bevindt zich o.a. een ziekenhuis, een naaiatelier/plek waar ze een vak kunnen leren, een basketbalveld, een open keuken. ..Het was de eerste keer best raar om omringd te worden door gevangenen zodra je de gevangenispoort onderdoor gaat.

Tijdens zo'n middag dat Aya & cowerker naar de gevangenis gaan, maken ze bij binnenkomst eerst een ronde langs de vrouwen. Vrouwen zitten dan te handwerken, verzorgen hun kind, vlechten elkaars haren of doen een dutje. Ook krijgen ze de gelegenheid om taalles (frans) bij te wonen en is er een gezamenlijke tv- kamer. Al met al moet je je hier niet zoveel bij voorstellen, omdat het allemaal kale kamers zijn, vol met stof, muggen, maar vooral vliegen. En dan te bedenken dat alle kinderen van de vrouwen en meiden ook mee de gevangenis in gaan!

Na 'de ronde' gaan we naar de tv-zaal en worden er allerlei houten banken neergezet. Vol overgave worden Bambara liederen ingezet, iedereen klapt en zingt mee. Tussendoor komen vrouwen binnen en/of gaan ze weer weg. Het is gaaf, maar ook dubbel om te zien hoe een ieder meedoet. Het overgrote deel is toch moslim. Daarna wordt er een verhaal vertelt uit de bijbel aan de hand van een platenboek. Het wordt zowel in het Frans als Bambara voorgelezen.

Met name de kids hangen op zo'n moment aan de lippen van de vertellers, ze luisteren met open mond. Na het bijbelverhaal wordt er gebeden en als ik mijn ogen even stiekum open doe, zie ik dat iedereen heel serieus meebidt. Na het gebed werd er dit keer zeep uitgedeeld en onderbroeken! Ja, onderbroeken is toch een luxe hier in Mali en dat doet het goed bij de vrouwen. Ikzelf moet me er nog een keer toezetten om ze te kopen, want de verkoopsters (of verkopers) dragen ze over de arm of op hun hoofd op straat!! Geef mij dan toch maar een (preuts) pashokje !!

Maar goed, de onderbroeken en stukken zeep worden blij in ontvangst genomen, en dan gaan de vrouwen weer hun eigen gang. Later hoor ik dat er wat nieuwe meiden bij zijn gekomen, één had haar man vermoord, een ander gestolen. Toch zijn er ook vreugdevolle momenten, bijvoorbeeld toen één van de meiden een gezonde zoon op de wereld zette. Een paar weken ervoor hadden we met haar gebeden, omdat ze bang was voor de bevalling. Wat vrouwen hadden een dode vogel onder haar kussen gelegd, waardoor ze angstig was dat dit 'bad luck' zou geven. De bevalling echter was goed verlopen en ze liep nu gezond en wel met haar zoon rond.

Malinese verhuizing

Onze kippen doen het goed, ze voelen zich al aardig thuis. En Anco haalt jeugdherinneringen naar boven, waar hij een kip had die zelfs op het stuur van zijn fiets meeging?! Het worden dus echt vertroetelkippen als het aan hem ligt ;-)

Afgelopen weekend hebben we weer een andere ervaring opgedaan, namelijk een Malinees gezin verhuizen. Ze gingen van het ene tweekamerwoninkje (met 5 kinderen) naar het andere. Op de compound waar ze woonden had de huisbaas hun huis nodig voor familie. En ja, dan heb je geen poot om op te staan.

Voor een huisje als dit betaal je in Mali zo'n 15.000 CFA/maand (= zo'n 23 euro)...Wat 'veel geld' is als je gemiddeld een salaris krijgt van zo'n 50/60 euro/maand. Voor dit bedrag woon je in een straatje met allerlei gezinnen aan beide kanten. Je hebt een huis met vrijwel niets er in, in nieuwe huis was ook nog geen elektriciteit. De was/douche plaats is buiten, die je dus deelt met al die gezinnen. Het is dus geen luxe voor veel mensen, wonen in Mali.

Toch nam onze verhuisfamilie het allemaal goed op. Wij hielpen hen bij de verhuizing, omdat een verhuiswagen gewoonweg erg duur voor hen was. We leende de pick-up van ons kantoor en zijn 3 keer heen en weer gereden tussen huis 1 en huis 2. En een verhuizing op z'n Malinees is geen nette, geordende verhuizing als in Nederland ;-) Voor het geval jullie dit dachten...

Alles in dozen doen: waarom? Daar gebruik je (toch wel stevige) lakens voor. Een kast uit elkaar halen? Zou niet weten waarom, gewoon bovenop de pick-up leggen. In onze ogen 'papieren, oude rommel' weggooien? Nee hoor, dacht het niet. Gewoon inpakken en wegwezen!

Anco vond dat deze familie vrij weinig aan bezittingen had, terwijl Ewien van mening was dat het voor een Malinees gezin wel meeviel. Zij heeft namelijk een vriendin waar letterlijk niets in huis staat, behalve een tv, wat slaapmatrassen en matten om op te zitten. Deze man en zijn gezin had echter veel voor zendelingen gewerkt, waardoor 'de afdankertjes' bij hem terechtkwamen.

Al met al blijft het leven voor hen niet makkelijk. Nu is het de uitdaging om voldoende geld voor eten en huur binnen te krijgen elke maand. En dat is niet makkelijk als je onregelmatig werk hebt. Hij werkt zo nu en dan voor ons, maar we kunnen hem geen volledige baan geven. Daarvoor hebben we ook al teveel mensen die we aan werk helpen ;-)

En zo is het voor veel Malinezen 'leven van dag tot dag'. En maar zien of je voldoende te eten hebt iedere keer. Best moeilijk om daarmee geconfronteerd te worden, dag in dag uit. En te weten dat je niet iedereen uit de brand kunt helpen...

Nieuwe bewoners

Sinds vanavond, vrijdagavond/voor de nieuwe bewoners nacht, hebben we er 3 nieuwe gezinsleden bij. Drie?? hoor ik jullie verschrikt denken? Hoe is dat zo snel gegaan? Sja, voor jullie een vraag, voor mij een weet ;-)

Nee hoor, het gaat om 2 hennen en een haan. Gefopt! We hebben ze gekregen van een Nederlandse kennis hier in Mali. Echte Nederlandse raskippen, wat wil je nog meer...Ben de naam van het ras in alle commotie alweer vergeten, maar dat leren we er wel weer bij. O ja, komt weer op: Barnevelders...Correctie na een paar weloverdachte dagen: het gaat om menging van 1/2 Barnevelder en 1/2 Malinese kip, om zo een ras te krijgen wat sterk is en ook echt broeddrang heeft...

We hebben voor de nacht even een provisorisch huisje in elkaar gezet, zag er nog best leuk uit. De kippen kwamen echter zo versuft uit de doos (gelukkig hingen ze niet ondersteboven aan onze motor, zoals bij de Malinezen ;-), dat ze geen tok uitbrachten. Alleen toen Anco ze direct ook even kortwiekte, kwam er zo nu en dan een magere tok.

De hond en de kat van het erf hebben ook even kennis gemaakt. Voor de zekerheid toch maar het hok zo dicht gemaakt dat de kat er vannacht niet bij kan. Je weet maar nooit, ze is aan de magere kant.

Maar goed, dit heugelijke feit wilde huize Van Bergeijk even met jullie allen delen. We gaan zeg maar 'steeds dichter bij de natuur leven'...Nieuwe collega's van ons zeiden vanavond dat we hun 3 kippen er ook nog wel bij mochten. Nou, dan hebben we er over een tijdje zomaar 6!

De nachtwaker kwam met een echte Malinese vraag: of we ze op de Grand Marché (grote markt) hadden gekocht. Hij zag er waarschijnlijk direct brood euh 'vlees' in. Zo'n Hollands kippetje is weer eens wat anders dan een magere Malinese kip. En taai dat ze smaken. Er zijn maar weinig kippen die echt mals zijn, maar ja wat wil je als je weinig water krijgt in een droog en dor land. En dan ook nog eens een laatste tocht moet maken ondersteboven aan de motor of halfhangend op de bus. Daar wordt je wel taai van zeg!

Onze kippebelevenissen (of is het kippenbelevenissen?) worden wellicht vervolgd!

Animisme

We zijn net terug van onze jaarlijkse veldconferentie in Ségou en, na 2 reizen achter elkaar, zijn we er wel aan toe om weer even lekker thuis te zijn. De conferentie was goed en leerzaam. Momenteel naderen we het einde van de hete tijd en zijn de eerste regens al gevallen. Het blijft echter nog even wachten op de 'echte' regens, hopelijk eind mei, zodat we met eigen ogen kunnen zien hoe 'dor Mali' wordt omgevormd in een groen oerwoud (naar horen zeggen ;-) We zijn reuze benieuwd!

Vanwaar een weblog met de naam animisme? Nou, tijdens onze reis naar Guinée werd ons veel over dit onderwerp verteld. Met name één verhaal is ons bijgebleven. Dat willen we dan ook met jullie delen. Allereerst een korte definitie van animisme: Animisme is een natuurgodsdienst waarbij geesten- en voorouderverering het belangrijkst zijn. Een animist gelooft in het bestaan van goede en kwade geesten, die kunnen huizen in onder meer bomen, dieren en gebruiksvoorwerpen. De geesten moeten te vriend worden gehouden door het regelmatig brengen van offers, het houden van rituelen, rituele dansen en het houden van taboeregels. Animisme doordrenkt het hele leven van de aanhangers ervan.

Dat het animisme het hele leven doordrenkt van een aanhanger, wordt ons ook duidelijk in Mali. In theorie is 95% Moslim, maar dat gaat vaak gepaard met animistische trekken. Ook op de plek waar we 10 dagen verbleven in Guinée, waren de mensen in hoofdzaak animist. Een collega en mede-christen John deelde met ons zijn 'aanvaring' met het animisme.

Allereerst heb je de rituelen. Om tot 'de groep' te behoren, gaan mannen (geen vrouwen, die hebben hun eigen ceremonie en plek) het bos in voor een bepaalde tijd, het zogenaamde 'sacred forest' (heilige bos). In dit bos worden allerlei inkervingen ingebracht in hun bovenlijf. Dit markeert hun 'lidmaatschap' van de groep. Ze blijven in het bos tot hun wonden zijn genezen.

Behoor je eenmaal tot de groep, dan moet je ook meedoen aan allerlei rituelen, bijeenkomsten. Als 'member' van de groep ga je bijvoorbeeld ook het dorp in, de duivel achterna. De duivel is een gekozen lid en hij is zeg maar de aanvoerder. Wanneer zo'n sessie plaatsvindt, gaan alle niet-leden (dus zonder inkervingen) hun huizen binnen (die moeten ze overigens) en laten zo de groep aan hen voorbijtrekken. Dit is verplicht, dit is geen keuze.

John en zijn vriend Mozes wilden aan deze eis niet voldoen en bleven buiten, ondanks de waarschuwingen van de 'duivel' en zijn groep. Enkele andere mede-christenen volgden hun voorbeeld en bleven ook buiten. Het gevolg hiervan was dat ze een lange tijd werden bekogeld met stenen. Mozes en John bleven voorlezen uit de bijbel, ze bleven allen ongedeerd. Sinds die moment is de 'kracht' doorbroken van de duivel, aldus John en worden er geen sessies in het bos meer gehouden. Ze gaan hiervoor nu naar een ander, nabijgelegen dorp. De duivel is inmiddels christen geworden en gaat naar de kerk van John en Mozes.

De gemeente-oudsten willen het bos aan John en Mozes verkopen. Is dat niet bijzonder? John en Mozes hebben het idee om er een 'echt bos' van te maken, omdat ze dat concept in een West-Afrikaans land als Guinée nog niet kennen. Het bos zal hen dan ruimte, lucht en een mooie omgeving moeten bieden, waarin ze (als gezin) de nodige rust mogen ervaren.

Gevonden!

In onze vorige weblog schreven we over onze reis naar Guinée en de zoektocht die we zouden gaan inzetten om de zoon van Aya te zoeken...Allereerst, onze reis naar Guinée was geweldig. Het was er zo koel en groen dat de gedachte zo nu en dan kwam bovendrijven om van land te veranderen ;-)

Het was goed om het medische werk in Guinée te zien, en om even in een andere omgeving te zijn. Het bleek dat Anco ook niet voor niets mee was gegaan op deze trip, omdat hij nog wat technische foefjes kon uitvoeren om de eerste 2 operaties te laten doorgaan. Een 'elektrisch snijapparaat' (weet even geen andere naam) werkte niet meer wegens kortsluiting en deze was voor de operaties echt nodig. De operatiekamer was nog niet klaar, maar zo goed mogelijk ingericht. Dr. Tim, een plastisch chirurg, had het apparaat nodig, omdat hij allerlei hele grote gezwellen ging wegnemen bij een klein jongetje en vrouw.

De vrouw had 55 jaar rondgelopen met een gezwel onder haar kin zo groot als een baby (zie foto). Hiermee werd ze ook door de lokale bevolking gepest. Toen de operatie klaar en geslaagd was, dachten we allen hoe een grote levensverandering dit voor haar moet zijn geweest.

Tijdens ons verblijf naar Guinée zijn we ook tot rust gekomen, hebben we 'lekker' in het huis van onze nieuwe collega(dokter) Saskia geklust....En zijn we dus op zoek gegaan naar de zoon van Aya, onze werker. Voordat we op reis gingen hadden we haar er al enigszins voorbereid op het feit dat we hem wellicht niet zouden vinden. Maar nee, zei Aya, jullie gaan hem vinden, ik bid er iedere dag voor.

Afgelopen vrijdag gingen we dan echt op zoek. Het kamp, speciaal voor Ivorianen, bleek zo'n 60 kilometer verwijderd te zijn van de plek waar we zaten. Da's niet al te ver. Samen met Moses, een van de oprichters van het ziekenhuis, en een andere collega, gingen we op pad. De zanderige weg ernaartoe was lang, maar prima begaanbaar.

We bleken bij aankomst zonder problemen het kamp in te kunnen. UNHCR heeft dit kamp van ruim 3.000 vluchtelingen opgezet met minimale levensvoorzieningen. Je moet je het kamp voorstellen als een plek waar allerlei grote tenten staan opgedeeld in kleine slaapcabines. Vooral de grote hoeveelheid (kleine) kinderen viel ons op.

Aya's zoon was nog op zijn werk, ondertussen hadden we haar (grote) zus van 60 jaar (!!) gevonden. Ze stond te dansen van vreugde bij het zien van foto's van Aya. Het was heel leuk om de grote vreugde bij haar en anderen te zien. Allemaal gelach, druk gepraat,...Vervolgens hebben we de zoon en zus apart genomen in hun tent om een groet van hen met de videocamera op te nemen. Hierin vertelde ze Aya dat ze binnenkort naar Bamako hoopten te komen, nadat haar zus de naaicursus die ze volgde heeft afgerond. Goed nieuws dus voor Aya! Toen ze de videoboodschap zag, terug in Bamako, viel ze van de ene oh in de ah en vertelde ze ons nu goed te kunnen slapen.

Website Hope Clinic