Wereldgebedsdag 2007

Bijzonder was het om met zo'n 3.000 - meest Afrikaanse - christenen samen te komen op de Wereldgebedsdag afgelopen Pinksterzondag. Voor deze gelegenheid wordt elk jaar een cultureel centrum afgehuurd in het hartje van Bamako. Dit jaar, aldus mijn buurman, was de zaal voor het eerst geheel gevuld. Zweten was het wel, maar dat leek niemand echt te deren...

Op deze bijzondere zondag wordt er over de hele wereld gebeden. In Mali werd bijvoorbeeld gedankt voor het rustige verloop van de Presidentsverkiezingen, het bespaard blijven van de vogelgriep, het openlijk christen kunnen zijn in een overwegend Moslimland en de momenteel relatieve vrede in buurland Guinée.

Ook werd er voor de regering van het land gebeden, de afname van corruptie op hoog niveau en de strijd die gevoerd wordt door het christelijke hoofdkantoor om een stuk land te mogen kopen. Ook Europa, en dan met name Israel werd niet vergeten in de gebeden. En dan is dit slechts een heel kleine selectie uit de vele opgezonden gebedspunten. Op zo'n middag werd voor Afrikaanse begrippen ;-) systematisch 'gewerkt'. Je werd als het ware in kolommen ingedeeld die dan weer verschillende onderwerpen voor rekening (gebed) namen.

Zo nu en dan opende ik mijn ogen om om me heen te kijken en te luisteren naar het geroezemoes van vele stemmen. Ik voelde me dan bevoorrecht om op deze plek aanwezig te zijn, ook al voelde ik me die dag niet 100% ;-) De Pinksterochtend hadden we een goede dienst in onze eigen gemeente gehad, waarin men werd opgeroepen om massaal naar eerdergenoemde gebedsmiddag te gaan.

Het feit dat er relatief zo 'weinig' mensen tot geloof komen in Mali, aldus onze voorganger, komt deels door de angst van de christenen in Mali om Jezus daadwerkelijk na te volgen, van Hem te getuigen door de Geest. Dat was duidelijke taal en zeker ook de realiteit in Mali. Daarbij ook hand in eigen boezem stekend.

Er zijn vele verhalen elke week weer van dorpelingen die tot geloof komen, komen te overlijden en dan aan hun lot worden overgelaten door de rest van het dorp. Men zit dan letterlijk te wachten op 'de christenen' die zich maar moeten ontfermen over hun dode broeder of en zuster. Deze christen (vaak een dominee) moet dan vaak van ver komen, uit de stad, en kan op deze manier een getuigenis zijn. Toch is deze isolatie van familie en gemeenschap de angst van vele Moslims die interesse in het christelijk geloof tonen. Helemaal in een groepsgeoriënteerde maatschappij.

Toch zien we de blijdschap onder (pasbekeerde) christenen en de verandering in hun leven. Daar gaat – in het dagelijks leven - een echt getuigenis van uit. Angst voor (met name) het hiernamaals zet zich om in zekerheid over het leven.

Op de gebedsmiddag dwaalde mijn gedachten ook veelvuldig af naar Nederland. Waar op dit moment onze jonge schoonzus, net bevallen van een dochter, op het IC ligt. Een hersenbloeding in de kleine hersenen gooide haar leven van de een op de andere dag om. In vertrouwen brengen we haar in gebed bij onze Geneesheer, Heer over hemel en aarde. Want één ding is zeker: God is een God van wonderen, daar kunnen we ook hier in Mali niet omheen. Hij heeft de toekomst in Zijn hand, Zijn plannen falen niet. Dat geeft vertrouwen, hoop om door te gaan.

Money matters

Het is een van mijn laatste dagen op kantoor vandaag. Het is eigenlijk een vrije dag vandaag, maar omdat het een van de laatste keren is ben ik toch maar naar kantoor gegaan. Met de gedachte dat ik rustig dingen zou kunnen afmaken...Hmm, tot nu toe is er alweer voldoende aanloop, dus of mijn plannen werkelijkheid worden vandaag moet nog worden bezien ;-)

Het is vaak alsof Malinezen een neus hebben voor waar je bent of niet bent. Ook nu krijgt men al snel door dat de ‘financiele vrouw’ op het CAMA-kantoor is. Opeens ben ik door deze taak in achting gestegen (in positieve zin), omdat ik de centen beheer. Laten ze nu nog niet altijd doorhebben dat ik niets kan uitgeven zonder akkoord van onze directeur ;-)

Laatstgenoemde vertrekt volgende week woensdag al richting Amerika, voor zijn verlof. Het is ongelooflijk hoe snel de tijd is omgevlogen de laatste maanden. Als team zullen we hem en zijn vrouw bijzonder gaan missen. Hij heeft zowel de gave van administratie als het benaderen, aanhoren van mensen, Amerikaan, Europeaan of Afrikaan. In alles sprak zijn liefde voor Afrika.

Voor ons, als veld, gaat dan ook een overgangsperiode van start. De voor een jaar aangestelde collega / interim directeur komt half juli terug van verlof. Hij zal met name in Koutiala gaan wonen en werken, gedeeltelijk in Bamako. Geen makkelijke zaak als ik bedenk hoeveel aanloop er gedurende een week naar het kantoor in Bamako is. Het zal voor alle partijen aanpassingen vragen.

Voor Westerlingen blijft het een uitdaging om in Afrika met geld om te gaan. Onze gedachten over geld en eerlijkheid in deze zaak liggen ver uiteen. Op dit moment ben ik een boek aan het lezen (Afrikaanse vrienden en geldzaken) om beter te begrijpen waarom Afrikanen doen wat ze doen.

We zien zoveel in onze ogen ‘oneerlijke dingen’ om ons heen gebeuren, die naar de mening van een Afrikaan niet per sé oneerlijk hoeven te zijn. Denk je op dit vlak enigszins je mening te hebben gevormd, doet zich weer een geheel andere situatie voor die je voorheen nog niet kende. De solidariteit rondom geld en het delen ervan (zelfs als het niet je persoonlijk geld is) levert menig hoofdbrekens op.

Onze computerleraar bijvoorbeeld gisteren had problemen met z’n (net nieuwe) motor. Hij naar de dichstbijzijnde reparateur (mensen die hij kende) om te weten te komen wat er mis was. Hijzelf heeft namelijk geen verstand van motors, net als ik ;-) Blijken ze hem te vertellen dat het echt een ‘groot probleem’ is, laten hem hiervoor een half dagloon betalen....en wat blijkt als hij bij ons aankomt? Anco kijkt ernaar en het enige wat mis blijkt te zijn is: een schroefje dat niet goed vast zit in de carburateur.

Het woord bandieten komt dan op in onze gedachten, bedrog. En dan gaat het hier om nog een relatief klein bedrag. In het groot komt dit echter ook voor. Toch blijkt de gemiddelde Afrikaan dit niet altijd zo op te vatten. Men is hier solidair naar elkaar, waar wij het als oneerlijkheid omschrijven. Wij kijken naar de lange termijn en de gevolgen die corruptie hebben voor de ontwikkeling van het land, waar zij veelal kijken naar de problemen van alledag.

Niet geheel onbegrijpelijk overigens, in een maatschappij waar het al moeilijk genoeg is voor velen om de dagelijks eten op tafel te krijgen voor het gezin. We blijven dan ook iedere dag bijleren, ook op het gebied van geldzaken ;-)

Vrouwen als schakel

Momenteel bevinden we ons weer in Koutiala voor enkele dagen. Anco houdt zich hier bezig met de opzet van de energievoorziening op de bijbelschool Bethel. Ewien is met verschillende mensen, medici en non-medici, aan het praten over een eerste korte, medische videoclip.

Tijdens deze eerste gezondheidsoriëntatie leg ik ook wat bezoeken af aan centra die zich met allerlei onderwerpen bezighouden. Op zo’n moment kom je interessante mensen tegen met goede projecten.

Eén van deze voorbeelden is bijvoorbeeld een Malinese dokter die een jeugd-en vrouwencentrum heeft opgericht. In dit centrum traint ze jonge meisjes, vrouwen die ze weer uitzendt als ambassatrices. Een interessant gegeven, waarbij de vrouwen de schakel vormen in een groter geheel.

Uberhaupt is de rol van de vrouw in Afrika erg belangrijk en zou Afrika Afrika niet zijn zonder de vrouw. Maar dat ter zijde. Haar ‘targetgroep’ is met name de schoolgaande jeugd die enorm actief is als het gaat om seksuele contacten. Het is normaal om met een ‘man om te gaan’ vanaf de leeftijd van ongeveer 12 jaar. Dit feit schokte me, al wist ik ergens in mijn achterhoofd ook wel dat dit in Mali het geval was.

Een oud-collega heeft destijds een korte film gemaakt waarin een sketch werd opgevoerd met een leraar als hoofdpersoon. Deze leraar bleek met meerdere meisjes het bed te delen, waardoor zij een hoog cijfer scoorden. Deze praktijk blijkt helaas aan de orde van de dag. Het is niet onwaarschijnlijk dat meerdere meisjes zwanger raken van dezelfde leraar. En gepraat wordt er niet over, want als je er niet over praat bestaat het probleem niet. Laat staan dat er sancties worden genomen richting de leraar.

Geen optimistisch beeld dus...maar hier komt de betreffende dokter (een vrouw ;-) in beeld. Zij traint meisjes / vrouwen om zelf keuzes te maken in hun leven. Om een stem te hebben richting hun man, hun familie. Ze brengt hen met name zelfvertrouwen bij en onderwijst hen op meerdere (gezondheids)terreinen. We hadden vandaag de eer om haar centrum te bezoeken en de vrouwen vragen te stellen over hun rol binnen de maatschappij.

Waar het bij ons heel normaal is dat vrouwen een stem hebben, ook binnen het huwelijk, is dit in Mali niet zo. Meerdere vrouwen vertelden dat hun mannen eerst argwanend waren over datgene wat ze in ‘dat centrum’ leerde, tot ze zagen hoe hun vrouwen ten positieve veranderden. Door communicatie (ook zo’n Westers begrip ;-) tussen man en vrouw staan nu vele echtgenoten achter hen.

Hetgeen geleerd wordt past niet altijd binnen ons christelijk denkkader (de dokter is Moslim), maar het geeft een meer open sfeer om bepaalde taboe-onderwerpen bespreekbaar te maken. Ook op het gebied van ziektepreventie krijgt deze dokter veel voor elkaar. Ze wordt gerespecteerd en loopt zij aan zij met de vrouwen. Eén van de vrouwen antwoordde op de vraag wat ze zouden doen als de dokter weggaat: huilen, maar het (belangrijke) werk onder vrouwen gaat door!

We hopen in de toekomst meer met deze ONG samen te kunnen werken, ook als het gaat om videowerk. Ze staat open voor samenwerking met christenen. Gisteren nog sprak ze op een christelijke vrouwenconferentie. Ons gebed is dat christenen opstaan en met hen mee gaan werken. Om zo eerst daden te laten zien, wat krediet geeft aan hun woorden. In de groep van 30 vrouwen die we vandaag zagen, kwam één gezicht me bekend voor. We hadden haar eerder in de kerk gezien hier in Koutiala ;-).

Ode aan de moeder

Moederdag....Het begrip moeder krijgt in Afrikaanse context een ander licht. Overal om ons heen zien we moeders. Traditionele moeders, jonge moeders, oude moeders, hardwerkende moeders met een baby op hun rug...en ga zo maar door. Eén ding is zeker: het is hier een stuk normaler dan in Europa om moeder te zijn. Vrouwen krijgen dan ook, aldus de statistieken, gemiddeld 7,4 kind / moeder.

Een vrouw zonder kinderen is vreemd. En dan gaat het vaak niet eens alleen om een ‘getrouwde’ vrouw. Helaas zou ik soms zeggen, want er zijn heel wat piepjonge moeders die zonder man achterblijven, met een (ongewenst) kind. De school niet afgemaakt, te vroeg voor haar leeftijd volwassen / moeder geworden.

Het leven van vrouwen in Mali is niet makkelijk. We grappen wel eens onder elkaar: waar de vrouw (met kind) de hele dag werkt, zit de man langs de weg thee te drinken. Maar echt grappig is dit natuurlijk niet. Het zijn de vrouwen over het algemeen waarop de economie draait. Zou dit wegvallen dan ziet het er (nog) slecht(er) uit voor een land als Mali.

De kinderen vormen het middelpunt van de samenleving en dat is mooi om te zien. Ze zijn als het ware ‘algemeen goed’ en het is dan ook de sociale cirkel die de opvoeding voor hen op zich neemt. Ook de mannen smelten vaak weg bij het zien van een kind. Er gaat geen dag voorbij of ik zie een lach verschijnen op iemands gezicht, bij het zien of aanraken van een kind. Kinderen zijn ontwapend, ze zijn geliefd!

Om die simpele reden geeft het moederschap dan ook status. Het maakt je tot iemand in deze relationele maatschappij. Uiteraard heeft dit mooie, toch wel bijbelse beeld, ook een keerzijde. Voor een modaal gezin (vanwege de grote schare kinderen) in Mali is het niet makkelijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Een kind gaat niet per definitie naar school. Waardoor de kans op het vinden van een goede baan afneemt, tegelijk met een goede kostwinner voor de familie (cirkel is rond).

De herkozen president van Mali heeft belooft 50.000 banen te creëren voor de jeugd. Een mooi / goed streven, maar moeilijk te realiseren in de praktijk. De onrust neemt toe in een land waar meer dan 50% 20 jaar of jonger is. En waar de populatie in het algemeen groeit als kool.

Toch leren we hier in Mali veel als het gaat om zaken die we in het Westen dreigen te verliezen: familieband, sociale netwerk, algemene zorg voor kinderen = toekomst, de groep voor het individu...

Wij dreigen dan ook vaak vanuit het Westen alleen de donkere kanten van Afrika te zien (armoede, werkeloosheid, honger, etc), waardoor we de zonnige kanten uit het oog verliezen.

Het is dan ook een voorrecht om hier te mogen zijn en zoveel meer lessen van de Afrikanen te mogen leren, dan (wat we wellicht in het begin vooral dachten) andersom. Wij mogen hen verschillende stukken onderwijs aanbieden (groot goed in het Westen, vergankelijk), waar zij ons lessen leren van alledag (onvergankelijk)...Vandaar deze ode aan de moeders van Afrika.

Vanuit Afrika een warme Moederdag toegewenst! ;-)

Werkreis op z'n Afrikaans

We hebben vandaag een 'werkuitje' gemaakt met 3 Afrikanen op de achterbank. Dat was een hele (culturele) beleving...en een goede mogen we wel zeggen ;-)

Onze plaats van bestemming vandaag was het christelijk re-integratiecentrum voor ex- gevangenen, Centre Philemon, zo'n 20 kilometer buiten Bamako. Naar Malinese wet en regels mag je namelijk een project als dit niet binnen een bepaalde straal van de stad beginnen.

Centre Philemon (CP) dus....om de reden dat we het graag een keer met eigen ogen wilden zien, om foto's te maken voor een folder die ze willen laten drukken en ....omdat er één van de jongens van Bolle Mineurs net bij was gekomen. Eén, bleek vandaag, die we ook kenden door het computerproject dat we in de gevangenis draaien ;-)

We waren de afslag naar CP nog niet genaderd of we moesten even stoppen. Allereerst om een foto te nemen van het “aankondigingsbord” van CP, maar ook om (natuurlijk) vlees, pinda's, maïs en mango's te kopen...Want: het is nu eenmaal goedkoper dan in de stad (Bamako).

Zo gezegd, niet zo gedaan...Was blij dat Anco de auto in de schaduw had geparkeerd. Toen weer op weg, om nog wat kilometers over een zandweg af te leggen. CP is gelegen bij een klein dorp. Het centrum bestaat uit twee grote stukken grond, omgeven door een muur (eerste wat je doet in Mali als je grondbezit hebt ;-). Hierop staan enkele gebouwtjes (slaap- en opbergplaatsen), twee ezels, twee waterputten, een toiletgebouw en er huisden geiten.

Deze geiten mochten naar Malinees gebruik vrij rondlopen, maar zijn niet teruggekeerd. Inmiddels is de hoop opgegeven, vertelde één van de CAMA dominees, dat ze nog huiswaarts gaan. De twee waterputten geven op dit moment te weinig water om het stuk land te bewerken (jardinage). Bij het slaan van de putten stootte men op rotsen, waardoor de putten niet diep genoeg zijn.

De drie jongens worden 'ter zijde gestaan' door een oudere man, men is nog op zoek naar een christelijk Malinees gezin (man + vrouw) die permanent ter plaatse zich wil settlen. Op dit moment is er dus voor de jongens nog niet zoveel te doen, al zit er duidelijk toekomst in het centrum.

Eén dominee, zelf ex-gevangene, bezoekt de jongens trouw. Twee keer per week legt hij de lange reis op z'n motor af om de jongens te bemoedigen en om hen van advies te voorzien. Van de omgang tussen hem en de jongens straalt vreugde af.

Naar Malinees gebruik krijgen we ook te eten en drinken we later thee. De dominees vergeten de tijd en één valt zelfs even in slaap. Op de vraag of hij slaapt antwoordt hij, gevolgd door een lachsalvo: ja, een beetje. Qua sfeer zit het helemaal goed...naar onze (bescheiden) mening althans.

Op de terugweg wordt er druk gepraat over de mogelijke aanschaf in de toekomst van een zonnepaneeltje, het dieper graven van de putten en de noodzakelijkheid van een dominee permanent ter plaatse. Bij de dameshoek wordt nog even gestopt om (jawel) nog meer mango's te kopen. Het was goed dat we op het laatste moment besloten 'veel, extra' water mee te nemen in de auto, want verhit en dorstig waren we wel. Om niet te vergeten tevreden met het feit dat op deze middag aanwezig mochten zijn.

Collega Carina geeft op haar website (http://www.carinainmali.nl/philemon.html) nog wat meer informatie over 'haar' project....

Stressfactor nr. 1!

Op weg naar kantoor besloot ik deze weblog te wijden aan mijn stressfactor nr. 1 in Mali: het verkeer! Helemaal toen ik besefte de route naar kantoor maar liefst 4 x te moeten rijden vanochtend, omdat ik mijn sleutel vergat. Laat er nu, net voor kantoor, bijna een baby onder mijn wielen lopen...doodeng. De tweede keer was de moeder gelukkig meer alert ;-)

Laat ik eens trachten onder woorden te brengen wat er zo tijdens een rit van huis naar kantoor (en andersom) op mijn pad komt....Het blijft een poging uiteraard, want dit is iets wat je zelf moet ervaren wil je begrijpen hoe een en ander in z’n werk gaat.

Bij het verlaten van onze compound ben ik direct alert. De brommertjes vliegen je om de oren, zodra je de poort verlaat. Laten nu met name de brommertjes (althans hun eigenaren dan ;-) kris kras overal doorheen rijden zonder te kijken of een en ander wel kan. Spiegels? Nergens voor nodig...Alleen wat voor me gebeurd is toch belangrijk? Het is zelfs zo dat een vriendin me vertelde dat haar bewaker de spiegels er linea recta afhaalde, want die had je toch niet nodig (huh?)...

Brommertjes dus...overal tussendoor, langs, achter en voor je auto op de gekste momenten. En dan hebben we het nog niet eens over de voetgangers die proberen het publieke transport nog net te halen. Het werkt hier niet echt op tijden, dus je moet rennen om je ‘bus (sotrama)’ te halen. Met alle gevolgen vandien. Hoe vaak er niet opeens iemand uit het niets begint over te rennen, tussen de auto’s door, het is niet te tellen...

En dan de koeien en geiten die zelf hun weg proberen te vinden (zie foto)...Altijd weer een raar gezicht. Helemaal als we ontdekken dat er geen eigenaar bij loopt, terwijl het toch geldschatten zijn die zomaar dreigen onder de wielen te lopen.

Kinderen vormen echter nog mijn grootste angstbron. Met hele hordes (klein en groot) lopen ze langs de weg, steken ineens over of rijden met hun fiets naar het midden van de weg. Spontane hartkloppingen krijg ik ervan. Helemaal als ik bedenk dat de moeders er vaak of niet bij zijn om ze te vergezellen ofdat ze gewoon net zo onoplettend zijn.

De inmense hitte nu helpt ook niet mee. Het lijkt wel of iedereen minder oplettend is en bijna slapend (zwieberend) op zijn motor zit. Ook ik merkte het zelf vanochtend. Had niet genoeg thee (cafeïne) binnengekregen, waardoor ik niet helemaal helder uit mijn ogen keek. Heb voor, tijdens en na veel gebeden voor de reis (3 keer in totaal!)...

Met name in het verkeer komt de fatalistische houding weer naar boven bij de Malinezen. Waar wij ‘eigen verantwoordelijkheid nemen’ aan onze kinderen leren, is het in Mali meer ‘de wil van God’ die je wel of niet veilig thuisbrengt.

Ook ons team in Mali blijft niet gespaard voor ongelukken. De afgelopen weken is ons team opgeschrikt door een ongeluk, met dodelijke afloop. Een meisje van 9 dat ineens de weg overstak, daarbij de handen van haar vriendinnen loslatend. Een tragisch ongeluk, waarvan ons teamlid nog steeds kapot is. Het ongeluk speelt zich keer op keer af voor zijn ogen, wat ging er mis? In zijn geval was er niets te ‘verwijten’ van zijn kant, maar dat blijft moeilijk te verkroppen.

En de familie? Die reageerde erg Malinees. Het was Gods wil, deze dingen gebeuren nu eenmaal in het leven. Bizar vind ik het elke keer weer hoe ‘niet overstuur’ familie, betrokkenen op een dode reageren. Alsof ze door zich minder te laten gaan de pijn minder zullen voelen...Volgens mijn eigen invulling dan ;-)

Ik dank God iedere dag weer dat ik veilig thuis ben gekomen, zonder iets of iemand te hebben geraakt.

Lang leve de Koningin!

Het is iedere keer weer een enigszins vreemde gewaarwording. Koninginnedag vieren in Mali op een plek waar je je niet echt in Mali waant...Op zo'n receptie / feest wordt je namelijk omringt door Nederlanders, kroketten, haring (overgevlogen vanuit NL) en andere Nederlandse lekkernijen. En ook de locatie neemt geen Malinese vormen aan ;-)

Toch is het altijd weer leuk en gezellig om even onder de Nederlanders te zijn. Ook het volkslied komt langs op een avond als deze, zij het wat happerend en niet altijd helemaal uit volle borst. Gisterenavond werd ik weer even stilgezet bij het zesde couplet dat we zongen...toch bijzonder dat de tekst door de jaren heen hetzelfde is gebleven, terwijl datzelfde van NL niet echt te zeggen is.

Mijn schild ende betrouwen

zijt Gij, o God mijn Heer,

op U zo wil ik bouwen,

Verlaat mij nimmermeer.

Dat ik doch vroom mag blijven,

uw dienaar t'aller stond,

de tirannie verdrijven

die mij mijn hart doorwondt.

Nog even terug naar de verkiezingen, waarover we meerdere malen hebben geschreven. Deze hebben afgelopen zondag plaatsgevonden, zonder al te grote onrust. De resultaten zijn nog niet officieel bekend, maar het ziet ernaar uit dat de huidige president Mali nog een termijn van vijf jaar zal regeren.

Of de verkiezingen eerlijk zijn verlopen is moeilijk te zeggen. Al wordt er wel gezegd dat er met de uitslagen 'indirect' sowieso gesjoemeld is. Door het gebruik van fictieve namen / stembiljetten of via de invloedrijke kanalen zoals het dorpshoofd, de burgemeester of Imam. Geheel doorzichtig zal een en ander nooit zijn.

Opmerkelijk vond ik een opmerking van een Malinees / Nederlandse vriend van ons. Hij zei dat de huidige president ook zonder sjoemelen (in zijn ogen) zou kunnen winnen, maar dit risico simpelweg niet neemt. Want wat als de toch kleine kans om te verliezen werkelijkheid wordt? Ik geloof dat ik de politiek nooit geheel zou begrijpen en zij mij ook niet ;-)

In ieder geval...de uitslagen zullen in de komende twee dagen officieel worden. Ben benieuwd hoe 'anders' dit nieuws gebracht zal worden in bijvoorbeeld de Nederlandse / Europese pers en hier in Mali. Deze twee nieuwsbronnen kunnen namelijk nogal eens gebeurtenissen in Mali op een heel andere manier belichten. We zullen zien...