Van kastje naar de ....

De uitslagen van de verkiezingen in NL zijn inmiddels lang en breed bekend. We kijken met nieuwsgierigheid naar het proces van mogelijke kabinetsvorming. Zelfs onze Amerikaanse collega's krijgen Nederlands politiek nieuws te zien. Al zei het dan vanwege het boerkaverbod en onze intolerantie in deze kwestie ;-)

Maar goed, over politiek moest deze weblog niet gaan. Al zou de titel er wellicht goed bij passen?! Ons van het kastje naar de muur gaat over ziek – zijn in een land in Mali en passende zorg daarbij proberen te vinden. Met de nadruk op proberen, want simpel is het vaak niet....

Wij dachten in goede handen te zijn bij dr. Guindo, maar iets minder bleek meer waarheid te zijn. Gisterenavond gingen we, gewapend met alle medicijnen, naar de Engelse kerk. Om een second opinion te vragen aan (dit keer) een Amerikaanse arts. Een arts overigens die goed bekend staat om zijn acurate kennis, in combinatie met de Tropen.

Op verzoek van een collega op het veld zijn we hem gaan raadplegen. De betreffende collega (en wij ook overigens ;-) vond dat Anco te lang niet fit bleef. Zo gezegd, zo gedaan. Geduldig naar ons verhaal luisterend kwam hij tot de (voor mij enigszins schokkende) conclusie dat Anco wellicht geen 'Candida' had. Hij maakte er zelfs grapjes over, door te zeggen neem iedereen hier in de kerk vanavond en je zult bij hen allen Candida aantreffen (in de hoeveelheid die Anco zou hebben dan ...;-)

Hmm, wat moesten we daarvan denken? Daarnaast had onze jonge arts bij dr. Guindo een diagnose gesteld, maar hiervoor niet de juiste medicijnen gegeven. Hij behandelde Anco op parasieten en meer, niet op de betreffende schimmelinfectie. Ik voelde me steeds kleiner worden op medisch gebied. Hoe naïef kun je zijn, dacht ik bij mezelf.

Gezien de samenstelling aan medicijnen, had onze onbekende dokter het zekere voor het onzekere genomen en Anco medicijnen voorgeschreven voor zo'n beetje alles waarop zijn klachten betrekking konden hebben. Een vooral Franse insteek, aldus onze Amerikaanse dokter, die wellicht enigszins goed had gedaan in het hele proces.

Mocht Anco's lichte koorts aanhouden de komende dagen, dan dacht hij eerder aan.....Wat hoor ik daar? Ja, buiktyphus!!! Laat dat nu het laatste zijn waaraan de dokter zei dat Anco leed. Een beetje krediet moeten we hem wel geven, want buiktyphus komt bijna nooit naar boven in een test. Gezonde mensen, aldus de test, kunnen het hebben. En bij zieke mensen laat de test niets zien. Lastig, buitengewoon lastig...

Inmiddels zijn we een dag verder en ben ik enige frustratie (die ik gisterenavond voelde) kwijt geraakt ;-) Wat is het soms goed dat je ergens een nachtje over kan slapen. Vandaag zijn we twee keer naar het ziekenhuis gegaan, om de vraag te krijgen morgenvroeg terug te komen. Dan zal er een laatste bloedtest worden gedaan om te zien of Anco (jawel) buiktyphus sporen heeft. Ofdat hij (zeg maar) als genezen kan worden verklaard.

Maarruh...dachten we later in de auto. Beetje onlogisch is het wel. De betreffende dokter dacht namelijk dat het in geen geval buiktyphus was. Maar laten we hem er toch nog maar even op testen?? In ieder geval laten we hen dan ook direct weer een vaccin hiertegen geven. Je weet maar nooit! En dit keer vragen we in ieder geval de bloed uitslagen zwart op wit. Kunnen we altijd nog even onze Amerikaanse dokter inschakelen als back-up ;-)

Al met al gaat het vandaag beter met Anco en krijgt hij langzaamaan weer meer energie. Goed eten en drinken en vooral rustig aan doen. Dat was het devies van beide doktoren!!

Verkiezingsstrijd

Met de komende verkiezingen in NL op het oog, spoorde een vriendin me aan iets over het verkiezingsstelsel in Mali te schrijven. Voordat ik de verkiezingsstrijd laat 'losbarsten' eerst een korte update over Anco en zijn schimmelinfectie ;-)

De afgelopen week wisselde het per dag of Anco zich beter of minder voelde. Hij heeft vrij zware medicijnen gekregen die hem letterlijk 'zwaar op de maag' vallen. Toch zien we een duidelijke verbetering als het gaat om zijn wc-gang en de daaraan gekoppelde maag- en darmklachten. Tot en met vrijdag deze week moet hij het 'minst goed vallende' medicijn innemen en dan gaan we terug naar de kliniek voor (bloed)controle.

In tijden van ziekte merken we toch dat het niet altijd makkelijk is om in een land als Mali meer op elkaar aangewezen te zijn dan bijvoorbeeld in NL... Begrijp me goed, het gaat goed met ons huwelijk!, maar een aanslag op je gezondheid is vaak ook een aanslag op zijn of mijn humeur ;-) Je bent dan als het ware te lange tijd op een te kleine oppervlakte!

Opmerkelijk was het feit, dat ook Malinese dominees 'extra' gebed vroegen als het ging om ziekten en zieken. Ze hadden geconstateerd dat er opvallend veel zieken onder de christenen waren de afgelopen tijd.

Dan de verkiezingen
We nemen overigens niet deel aan de verkiezingen in NL...Teveel gedoe als je in het buitenland woont en daarnaast zijn we er politiek gezien 'uit' als je niet in het land zelf woont.

Maar goed, terug naar Mali. Ook Mali maakt zich op voor de verkiezingen, en wel in mei 2007! Dit komt met name tot uiting in het straatbeeld. Er wordt op allerlei verschillende plaatsen gerenoveerd en verbouwd. De huidige president moet tenslotte wel goed voor de dag komen.

Stukje geschiedenis
Volgens de grondwet van 1974 die in 1979 in werking trad, was Mali een eenpartijstaat. De grondwet is na de val van het Traoré-regime in maart 1991 opgeschort. Hiermee kwam een einde aan het eenpartijsysteem, waarin de president zowel staatshoofd als regeringsleider was. De derde republiek begon in 1992 met een nieuwe grondwet en de eerste democratische verkiezingen. Bestuurlijk is het land ingedeeld in acht regionen en één stadsdistrict (Bamako).

Sinds 1992 is Mali een meerpartijenstaat met elke vijf jaar vrije verkiezingen. Het parlement telt 129 zetels, waarvan 13 voor Maliërs in het buitenland. Bron: worldwidebase.com.

Dan nu een greep uit de praktijk

• De huidige, zittende President ATT kwam in 1991 aan de macht, na een staatsgreep onder zijn leiding!
• In 2002 is hij gekozen tot President., na een interimperiode. Alle grote politieke partijen besloten toen ATT te steunen, om de simpele reden dat zij toegang tot het “decision-making” proces verkozen boven het langs de zijlijn blijven staan.
• ATT formeert een regering waarin maar liefst negen partijen zijn vertegenwoordigd en een groot aantal onafhankelijke deskundigen, getrouwen van de president zelf. Met als gevolg: vrijwel geen oppositie in het Malinese parlement. Een zekere mate van politieke stabiliteit ontstaat, maar ook de ruimte voor inhoudelijke discussies rond maatschappelijke thema's in het parlement is daarmee aanzienlijk verkleind
• In de aanloop naar de verkiezingen van 2002, hebben de politieke partijen onderling toenadering gezocht en wordt het belang van een succesvolle verkiezingsronde algemeen erkend. Voor het eerst in de Malinese geschiedenis komt er geen overweldigende meerderheid voor één van de kandidaten uit de bus. De verkiezingen verlopen over het algemeen vreedzaam en eerlijk, al moet de uitslag in twee kiesdistricten geannuleerd worden. De opkomst (25%) naar de stembus is bedroevend laag en weinig representatief.
• Vraag je Malinezen vandaag de dag naar de verkiezingen, dan weten ze vaak niet wanneer deze precies worden gehouden. Ook is de algemene houding: ATT zal wel weer winnen, want er wordt toch geen (echte) tegenkandidaat geaccepteerd. En ATT zelf? Die voelt zich als een koning op zijn zetel. Zijn residentie schittert (letterlijk) op een heuvel, uitkijkend over Bamako.
• Maar eerlijk is eerlijk: ATT wordt door de meerderheid van de Malinese bevolking gewaardeerd. Hij brengt, aldus de grootste garde, politieke stabiliteit en zet zich in voor het land.

Maar goed, net als in elk andere land blijft óók in Mali politiek natuurlijk gewoon politiek ;-)

Bananenetende dokter

De afgelopen twee dagen hebben we in een heuse Malinese kliniek vertoefd. Maandagmidddag besloten we, voordat we een definitieve beslissing namen over onze reis naar Guinee, wat testen te laten doen bij Anco, die aanhoudende maag- en darmklachten bleef houden. Een ware culturele ervaring was het gevolg....

De kliniek waarheen we reden is ons niet onbekend. In 2003 (tijdens onze oriëntatiereis) is Anco hier behandeld voor malaria en buiktyphus. Dat jaar was hij goed ziek. In 2005 gingen we meer dan één keer bij hen op bezoek, vanwege Anco's kapotte knieën als gevolg van een motorongeluk.

De plagerijen van Malinese kant (verpleegster en dokter) waren dan ook niet van de lucht. Uiteraard wilden ze allereerst weten of Anco zijn motor nu eindelijk liet staan. Nee, moest Anco bekennen, maar hij rijdt er wel een stuk minder op ;-) Sinds vorig jaar heeft de kliniek zich flink uitgebreid en ziet alles er een stuk professioneler uit.

Dr. Guindo, de naamdrager van de kliniek, heeft in Frankrijk gestudeerd en is daarna naar Mali teruggekeerd om goede gezondheidszorg te verlenen. Iets wat schaars is, zelfs in een grote (hoofd)stad als Bamako. We waren dan ook blij om te zien hoe goed een en ander nu loopt en hoeveel zorg hij besteed aan hygiëne en het schoonhouden van het gebouw.

Terug naar maandag...Enigszins verbaasd waren we toen de behandelende arts besloot Anco in de kliniek te houden. Hij bleek in lichte mate te zijn uitgedroogd (als gevolg van langdurige diarrhee) en de arts wilde testen waarom zijn maag zo opspeelde de laatste tijd. Na enig overleg bleek de arts niet van zijn standpunt af te wijken en wilde hij dat Anco bleef. We kregen een kamer gewezen en na enige minuten werd hij aan een (vocht)infuus gelegd. Sja, daar zit en lig je dan, terwijl we die ochtend nog plannen had om een lange reis naar Guinée te maken ;-)

Sommige verplegers herkenden Anco nog en begonnen al gauw grapjes over zijn naam te maken (écht Malinees). Anco op zijn beurt hield alle handelingen nauwlettend in de gaten en gaf waar nodig ook aanwijzingen. Waarop één Malinese verpleger lachend zei of hij inmiddels verpleegster was geworden.

Na niet al te lange tijd werd er een extra matras op de grond gelegd. Het teken dat ik de nacht bij Anco op de kamer door mocht brengen. We grapten samen al dat het enige wat we misten (vergeleken met het Westen) was muziek en een kleine tv. Op z'n Malinees werd er vervolgens coca cola en een tros bananen aangedragen. Op advies van de dokter ;-)

De nacht zelf sliepen we weinig. Om de paar minuten deed Anco het licht aan om zijn dodelijke jacht naar muggen kracht bij te zetten. Op die momenten dachten we: sja, het blijft tenslotte Mali...Ook de volgende dag, bij het maken van de doktersronde, kwam deze gedachte weer naar boven.

Grijnzend namen we het volgende beeld in ons op. Dr. Guindo (overigens niet onze behandelende dokter dit keer) doet zijn ronde en kom ook even bij ons langs. Hij ziet de tros bananen op Anco's tafel liggen, pakt er één en eet deze rustig op. Om al pratend oude herinneringen van 2003 op te halen. We laten hem vervolgens ook foto's zien waarop hij zelf met Anco staat. Non, zegt hij verbaasd, c'est pas vrai (het is niet waar)! Ben jij dat? Het was ons al opgevallen dat de dokter in drie jaar zichtbaar ouder was geworden.

De foto's doen hun werk, want ook onze behandelende dokter wil ze zien als hij een paar uur later langskomt. De verpleger komt een keer binnen op zoek naar een banaan. Met een knipoog zegt hij: Net als de dokter en geeft ons een grote grijns. Het is hem dus ook opgevallen, denk ik bij mezelf. Zal een bananenetende dokter aan je bed dan toch niet zo normaal zijn?

O ja, inmiddels is bekend geworden wat Anco mankeert. Hij heeft last van een schimmel infectie met de naam “Candida Albicans”. Dinsdagavond mocht hij naar huis met de nodige medicijnen. Het zal nog wel ruim een week duren voor hij weer (enigszins) fit is.

Is er leven na de dood?

Een vraag die onze tijdelijke Bambaraleraar meer dan eens aan ons heeft gesteld. Een vraag die, sinds hij een maand geleden inviel voor onze zieke leraar, echt belangrijk was geworden, was gaan leven. Hij moest en zou het nog een keer horen gisteren, de laatste dag dat wij hem officieel als leraar hadden.

Een groot deel van ons Bamakoteam kreeg met hem te maken, zij het voor lessen Frans of Bambara. Het viel ons op dat waar hij ook kwam, qua groepsamenstellingen, hij vragen stelde over ons geloof, de bijbel en alles wat daarmee samenhing. Op deze manier kon hij ook als het ware 'checken' of onze verhalen overeen kwamen.

Lastig was het soms wel, om zijn vragen in het Bambara te beantwoorden. Soms prevelde ik maar een schietgebedje naar boven dat het dit keer toch écht in het Frans moest, omdat ik de woorden niet had. Maar wacht eens even, dacht ik op een gegeven moment, de Bijbel heeft ze wel. En die is in het Bambara ;-)

Vaak gingen we met een luidbonkend hard een discussie in. Om daar soms weer teleurstellend uit te stappen, omdat we het meer over verschillen bleken te hebben gehad dan overeenkomsten. We moeten de bijbel laten spreken, dacht ik dan bij mezelf, niet onszelf. Een niet altijd makkelijke opgave in de praktijk.

Onze leraar starte gisteren de les met de vraag of ik dominee ben? Hmm, heb ik iets gemist? Dominee? Nee, zendingswerkers. Maar ging hij rustig verder, elke zendeling is toch dominee? Nee, niet elke legde ik hem uit, maar we zijn wel naar de bijbelschool geweest. Maar, ging hij verder, hoe moet dat dan als iemand zich wil bekeren? Moet hij / zij dan naar de kerk? Ah, nu ging er een lichtje bij me branden.

Binnen de Islam zijn 'chefs' heel belangrijk: de chef van het dorp, de chef van de kerk (Imam), de chef van de buurt, etc. Vaak willen mensen niet met je praten over belangrijke zaken, zoals geloof, als je niet eerst met de chef hebt gepraat. Iets van die gedachtengang zag ik ook in onze leraars vragen doorschemeren.

Ook zat hij met de vraag wat iemand moest bidden tot God wilde hij christen worden? En wist je dan zeker dat je naar de hemel ging na je dood? Waarom lieten mensen zich dopen na hun bekering? Allemaal heel ongewone vragen voor een Moslim, maar niet voor een zoekende Moslim.

De Bambarales werd dan ook een les om op het puntje van je stoel te gaan en blijven zitten. In alle eerlijkheid probeerden mijn collega en ik zijn vragen te beantwoorden. Hij legde ook uit dat het erg moeilijk was te blijven geloven in een religie, waarbij je niet zeker weet of je in de hemel komt. Hij had een bezoek gebracht aan zijn maraboet (soort toverdokter, machtig figuur binnen de samenleving) en hem de vraag gesteld of hij wist of hij naar de hemel zou gaan. Na vijf minuten nadenken zei de maraboet: Nee, dat kan ik niet met zekerheid zeggen.

Een eerlijk, maar hartbrekend antwoord voor onze leraar. Om die reden kwamen al bovengestelde vragen op. Inmiddels leest hij elke dag zijn Bambarabijbel en vroeg hij collega's om vandaag langs te mogen komen om te praten. Hij woont namelijk in dezelfde buurt als hen. Bidt met ons dat hij zijn hart mag gaan volgen, en de angsten van afwijzing (door gezin, familie, vrienden, etc) achter zich te laten. Er komt heel wat moed bij kijken om van 'geloof te veranderen' in een maatschappij waar meer dan 90% Moslim is.

Nieuw Minyanka Testament

Ons verblijf in Koutiala doet ons goed. Door interactie met verschillende Malinezen op verschillende gelegenheden leren we in korte tijd veel over de Malineze cultuur en gewoonten. Zaterdag woonde ik voor het eerst een 'opdraging' bij van het Nieuwe Testament in Minyanka. Een feestelijke, en vooral warme aangelegenheid.

De vertaling van het Nieuwe Testament in Minyanka nam zo'n 25 jaar in beslag. Eén van de zendingswerkers van SIL vertelde dat het hen 14 jaar kostte om de taal zo te leren dat men kon beginnen aan het vertalen van de bijbel. Dat de mensen zaterdag meer dan blij waren met het resultaat werd gedurende de hele dag duidelijk.

Achtergrond (Wikipedia)
Minyanka (ook bekend als Mamara, Miniyanka, Minya, Mianka, Minianka en Tupiire) is een Senoufo taal gesproken door ongeveer 700.000 mensen in het Zuid-Oosten van Mali. Qua kenmerken ligt het dichtbij het Supyire. Minyanka vormt één van de nationale talen in Mali.

Zaterdag werd het Nieuwe Testament dan ook dansend en zingend voor het 'uitzinnige' publiek van 1.500 – 2.000 gebracht. Het is voor ons – als Westerlingen – ondenkbaar om te begrijpen hoe blij men was de bijbel in de eigen taal (van het hart) te kunnen lezen.

De viering was in Malinese stijl. Met veel, heel veel toespraken, zang, dans en muziek. En natuurlijk ging men van start met de ons welbekende 'voorstelronde'. Iedere hoogwaardigheidsbekleder werd persoonlijk aan het publiek voorgesteld. Een feestelijk gebeuren. Doodstil werd het toen men voorlas uit één van de Evangeliën, gevolgd door een korte preek.

Naar Afrikaanse gewoonten begonnen we redelijk op tijd en liep de ceremonie slechts 2 uur uit ;-) Gebroederlijk namen we allen plaats in kleine kringen om de dag af te sluiten met een Malinese maaltijd. Altijd weer een goede oefening, eten uit een gezamenlijke kom, daarbij alleen je rechterhand gebruikend.

Gedurende de ceremonie mocht ik foto's schieten. Dat gaf me de gelegenheid om rond te lopen en met eigen ogen te zien hoe de mensen op hun nieuwe bijbel reageerden. Het viel me op dat er één en al blijdschap van hun gezichten af te lezen was. Zelfs de kleinere kinderen drongen zich ver naar voren op het moment dat de bijbels op de hoofden van mensen werden binnengedragen.

Het doet een mens goed om op zo'n belangrijke dag onder de Malinezen te zijn. Zelfs al liep de temperatuur op tot zo'n 40+ graden en wist je na vijf uur niet goed meer hoe je kon blijven zitten ;-)

Knipoog van boven

Greetings van Koutiala! Anco en ik zijn weer herenigd na een week elkaar niet te hebben gezien ;-) Enkele tijd geleden alweer schreef ik een Weblog over de lastige dingen die in zich in een week Mali kunnen voordoen. Om deze reden wilde ik jullie niet onthouden hoe lastige dingen zich kunnen transformeren in goede. Kom t'ie!

Herinneren jullie nog de kwestie rondom de jonge jongensgevangenis Bolle Mineur in Bamako? De lijst met nieuwe leerlingen voor de computercursus die maar niet vrijkwam? We kunnen helaas nog niet zeggen dat er een nieuwe lijst is, maar we kregen wel een goed advies van het moslimhoofd van de vrouwengevangenis, gelegen achter Bolle Mineur.

De situatie kort uitleggend, vertelde zij dat het het beste is om het computerproject tot het einde van het jaar stil te leggen. Dit betekent dat Joel, onze computerleraar, nog wel naar de gevangenis gaat om met de jongens te praten (de relatie te onderhouden), maar dit jaar geen nieuwe cursus meer opstart.

Ook gaf deze vrouw aan dat de directeur in Bolle Mineur wellicht op eigen gewin uit is en simpelweg onze computers wil verkopen. Omdat het project op onze voorwaarden is gestart, komt hij in zijn opinie niet voldoende aan zijn trekken. Dit overigens terwijl we net hadden ingestemd dat ook de leidinggevenden in de cursus konden gaan meedraaien ;-)

De knipoog van boven is dit: de situatie in Bolle Mineur ging maar door en door en er zat geen schot in het verkrijgen van een nieuwe lijst. Dat lag ons zwaar op het hart. Om die reden bad ik ook geregeld de laatste dagen om een duidelijke richting die we moesten opgaan. Ik moet daarbij zeggen dat ik enigszins verbaasd was deze richting te krijgen via het moslimhoofd van de vrouwengevangenis.

Een andere knipoog volgde nog diezelfde dag. Voor ons verlof kwam ik wekelijks op de compound van een Ivoriaans meisje en haar familie. We lazen dan christelijke lectuur om mijn Bambara op een hoger peil te krijgen ;-) en haar wat meer vertrouwd te maken met het Woord van God.

Laat ze nu dezelfde dag (als dat we het advies kregen), thuis bij me langskomen om te vertellen dat ze met school van start is gegaan. Iets waarover we het al zo vaak gehad hadden samen. Ik daagde haar vaak uit na te denken over haar toekomst. Het grappige is ook, dat ze een school in “electronique” en “engels” heeft gekozen. Toen ik het Anco vertelde later, wilde hij maar wat graag haar schriften zien ;-) Technisch geschoolde Malinezen zijn namelijk meer dan welkom!!