Een jaar in Mali, lang leve Mali!

We zijn alweer een jaar in Mali (tijd vliegt niet?). Nu we de toeristenfase ruim voorbij zijn, leek het me wel aardig om een 'ode aan Mali' te schrijven. Bij deze dan...alhoewel in deze ode zowel de goede als minder leuke kanten aan de orde kunnen komen ;-). Tsja, realistisch moeten we wel blijven natuurlijk!!

Maar goed, het feit dat de tijd vliegt zegt ook wel iets over hoe we ons momenteel thuis voelen in Mali! We leren meer en meer mensen kennen van allerlei aard en dat maakt het leven interessant. Niet altijd natuurlijk, want plannen maken in Afrika verloopt nu eenmaal anders dan in Nederland. Relatie is alles, zonder dat aspect kom je nergens. Goed uitgangspunt overigens, maar het kan ook te ver door worden gevoerd.

Een collega van ons gaf me enkele dagen geleden een goed advies, toen ik mijn armen in de lucht gooide en zei: “Plannen doe ik niet meer, het loopt toch elke dag anders!”. Nee, zei hij wijs, je moet blijven plannen, maar niet gefrustreerd raken als de plannen niet lopen zoals jij het wilt. Tsja, daar valt je mond van open, van zoveel wijsheid ;-) Maar ik ben wel zover dat ik het met een volmondig Ja beaam.

Anco op zijn beurt heeft gelukkig deze tik niet: gestructureerd leven en werken, te ver vooruit plannen...Dat houdt ons keer op keer weer in evenwicht. Nu we alle seizoenen in Mali een keer hebben doorlopen, is de regentijd bij hem toch geen favoriet. Europese en Amerikaanse fabrikanten maken nu eenmaal geen apparatuur voor buiten, dat goed tegen een hoos- en stortbui kan. Kapotte apparatuur en volgelopen radiomodems waren de laatste tijd bij hem 'ergernis nummer 1'. Bij dat aspect hebben we bij onze voorbereiding niet echt stilgestaan ;-)

Maar door alles heen, voelen we ons steeds sterker in onze Malinese schoenen staan. De taalbarrière wordt langzaamaan kleiner, ons vertrouwen ook daarin groeit. De laatste maanden, vanaf augustus, voelen we ons ook gezegend met een nieuwe veld directeur. Na een jaar zonder 'echte' leider in Mali te zijn geweest, kan ik zeggen dat dat een verademing is. Hierdoor kunnen we ook als team meer uit de verf komen.

Enige zaken die al eerder zijn genoemd en waar het moeilijk is om aan te wennen, zijn bijvoorbeeld: het vele vuil op de straat, de kreupelen/zieken/bedelaars op straat, de keer op keer weer tetterende moskeeën, de armoede om ons heen en daarbij de aanhoudende corruptie in sommige bevolkingslagen/beroepsgroepen. Het houdt ons klein om te zien hoeveel slechter de mensen het hebben waaronder we werken. Tegelijkertijd blijft het de uitdaging om te blijven zien hoe je adequaat op deze dingen kunt inspelen, zonder erdoor verlamd te raken.

We hebben naar ons gevoel veel meegemaakt in ons eerste jaar: goede en minder goede dingen. Toch voelen we ons gesterkt en sluiten we ons aan bij wat een Amerikaanse leider ons in augustus zei: “Het tweede jaar kan dan alleen maar beter worden en dat wens ik jullie toe.” Ook wij wensen jullie, familie en vrienden in NL, dat toe! Al besef ik goed dat het officiële Nieuwe jaar (2006) nog niet is aangebroken. ;-)

p.s. De eerste twee weken zullen we minder online te vinden zijn, vanwege een werkreis naar Guinee.

Nogmaals vrouwen (2)

Tot mijn schrik zag ik dat het alweer 10 dagen geleden is dat de laatste weblog is gepost. Time flies!! En dan te bedenken dat ik de laatste keer weer omringd was door vrouwen. Negentig in totaal dit keer, nu voorzien van een blanke huid ;-)

Eén keer per jaar vliegt er namelijk een vrouwenteam over uit (voornamelijk) Amerika om ons, zendelingvrouwen, te 'pamperen' zoals ze dat zo mooi noemen. Pamperen in zowel geestelijke als lichamelijke zin. Pamperen staat dan voor het Nederlandse 'in de watten leggen'.

Het is elke keer weer geweldig om te zien wat er gebeurd zodra je 90 vrouwen op één plaats samenbrengt. Mannen in deze getale heb ik nog geen drie dagen zien samenkomen op de wijze dat vrouwen dat doen / kunnen. Het vrouwenteam dit jaar kwam uit Texas en één van de mede-organisatoren heet Rita. Dat was wel een vreemde gewaarwording om in Bamako te zijn, ver van je familie, terwijl orkaan Rita Texas aandoet. Eensgezind is er dan ook tijdens deze dagen voor de vrouwen en hun familie ver weg (net als voor ons) te bidden.

De rode draad door de hele conferentie heen was 'boundless'. Wij mensen hebben er een handje van om alle dingen in ons leven, op welk gebied dan ook, zelf in de hand te nemen, te controleren. We springen niet zo graag 'out of the box', want dat brengt verandering met zich mee. Bovendien: wat zal mijn buurvrouw daar wel niet van denken. Ook in de zendelingenwereld is dit fenomeen niet onbekend. Wij blijven tenslotte ook mensen van vlees en bloed, en zijn niet heiliger op dat vlak dan anderen. We streven er wel naar, maar falen vaak genoeg.

Ook in het aanbidden van God, het inrichten van je leven moet je voor de volle 100% kunnen geven, zonder je daarbij te laten limiteren door mensen om je heen, omstandigheden of angst voor verandering. Onze visie / zicht wordt zo vaak vertroebeld door de dingen die wij bestempelen als belangrijk (= gelimiteerd). Zonder daarbij onze ogen gericht te houden op de Schepper van hemel en aarde (= ongelimiteerd).

De conferentie was heel verfrissend en het is ieder jaar weer goed om (nieuwe) contacten op te doen. Het is ook altijd weer een uitdaging om de dingen die je hebt geleerd vast te houden en om te zetten naar de praktijk. Naast sessies was er ook tijd voor een frisse duik, het laten beschilderen van je teennagels (momenteel een hit in Amerika), je haar laten knippen, zelf sieraden / kaarten maken, het krijgen van een massage etc. Ik heb met bewondering gekeken naar de omtovering van teennagels in bijvoorbeeld een aquarium (Nemo), meloenen, bloemenvelden, tijgervellen, etc. Dat was ware kunst!!

De sfeer was ontspannen en vol verwachting. Zo'n 13 verschillende landen waren vertegenwoordigd tijdens deze dagen om elkaar beter te leren kennen, ervaringen te delen. Het was een geslaagde, maar (wat mij betreft) te korte conferentie ;-) Maar het was goed om weer naar huis te gaan en wat tijd te spenderen met Anco. Hij was namelijk de week ervoor ook in zijn eentje geweest, toen de conferentie in Koutiala aan de gang was (Aaaaaaaaaaaaaaahhhhhhhhhhhhhh, hoor ik jullie nu denken).

Volgende week trekken we er weer samen op uit. Dit keer weer naar Guinée. Om daar een technisch handje te helpen met het klaarmaken van het ziekenhuis (apparatuur, zonne-installaties etc). De deuren van de Hope Clinic hopen namelijk half november officieel open te gaan!!

Overal vrouwen

Deze week bevindt ik me op een andere plaats binnen Mali, namelijk Koutiala. De plek waar Anco en ik regelmatig naar afreizen om over de website te praten, een goede internetverbinding aan te leggen etc. Dit keer ben ik echter niet voor 'zaken' in Koutiala, maar voor een internationale vrouwenconferentie. En dat zonder Anco ;-)

Het is een unieke ervaring om te zien hoe vele Afrikaanse vrouwen (zo'n 1.200 in totaal) zich verzamelen en tijdens een kamp als dit de tijd van hun leven lijken te hebben. Even weg van huis, hun man en soms ook de kinderen ;-) Het roept herinneringen op van de schoolkampen die we hadden in onze tienertijd.

Vandaag, donderdag, was ook voor ons, Toubabous (=blanken), een goede dag. Tim Albright, zendeling in Burkina Faso, verzorgde namelijk de lezingen. Met als gevolg een aantal lezingen in zowel Frans en Bambara, waar de anderen alleen in het Bambara worden gehouden. Ook het onderwerp van de lezingen was interessant, namelijk 'je eigen mentaliteit' ten opzichte van armoede in een land als Mali. Ofwel: hoe stel je je op als het gaat om de armoede die heerst in je land?

Zie je het als onoverkomelijk? Treur je alleen over de dingen die je NIET hebt in plaats van de dingen die je WEL hebt? Zie je het als de situatie waarin God je heeft geplaatst? De lezing was ook interessant omdat er zowel theoriëen als oplossingen werden gegeven. Met name op gezondheidsgebied kan veel goeds worden bereikt met het doorvoeren van kleine veranderingen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de plastic beker water die aan zo'n 10-15 man wordt doorgegeven, afgezien van een (kleine) ziekte die hij of zij met zich meedraagt. En dus tegelijkertijd aan heel wat anderen overdraagt.

Zelf schrok ik wel van het gegeven dat doodsoorzaak nummer 3 in arme Afrikaanse landen is, het inademen van de rook die vrijkomt bij het koken IN huis. Met name de kinderen leiden hier dubbel en dwars onder.

In alles ging het, aldus de spreker, om 'hoe je je opstelt' in de situatie waarin je verkeert. Ben je God dankbaar en ben je Hem dankbaar voor het weinige dat je hebt? Neem daarin de verantwoordelijkheid voor datgene wat je hebt, onafhankelijk van de waarde. Op die manier verlies je geen hoop en kun je, door niet bij de pakken neer te gaan zitten, op een creatieve manier je familie, de gemeenschap en uiteindelijk Mali helpen. Laat de armoede waarin je leeft je niet blink maken voor de capaciteiten / talenten die God je gegeven heeft.

Haat - liefde verhouding

Haat – liefde verhouding? Met Anco? Met elkaar? Nee hoor, valt mee ;-) Don't worry. Maar met wie of wat dan wel zou je zeggen? Nou, de Malinese politie (misschien wat breder genomen autoriteiten) natuurlijk!

Je moet geloof ik echt in een land als Mali wonen wil je 'helemaal' begrijpen hoe een en ander in elkaar steekt. Maar goed, we willen het toch ook zo goed mogelijk proberen uit te leggen. En daar zijn praktijkvoorbeelden een ware hulp bij. Komt ie, vers van de pers. Gisterenavond- en nacht heeft dit plaatsgevonden.

Sinds een paar dagen rijden we een geleende auto (witte Mercedes, sta er versteld van hoe populair deze auto onder de Malinezen is) van Anco's Malinese vriend Madany. Het is grappig hoe we dit met humor kunnen bekijken: een Malinese vriend die een tweede auto aan ons uitleent! (vatten jullie 'm)...Maar goed, geleende auto dus.

Voeg daaraan toe een onbekende buurt waarin we rijden en een (pik)donkere straat. Straatverlichting zoals in het Westen is hier niet aan de orde van de dag. Maar goed, wij rijden de betreffende buurt in na een gezellig avondje bij vrienden. Ik merk nog op tegen Anco: weet je de weg wel in deze buurt? Tegelijkertijd merken we op: hey, er rijdt geen enkele auto in de richting die we nu gaan. Hmm, vreemd! Voor we hier goed en wel over na kunnen denken, staat er al een 'agent' (dachten we toen) aan Anco's autoraam te kloppen.

Papieren meneer! Dat klinkt nog niet zo heel slecht, denken we nu nog. Anco verontschuldigd zich (altijd goed) ten overstaan van de politie en bedankt hem voor het inzicht dat de agent hem in de verkeerssituatie geeft. Vol bewondering beluister ik (nog eens) hoe vriendelijk / beleefd Anco hierbij blijft. Maar goed, na wat Malinese begroetingen en grappen, moeten we toch echt mee naar zijn kantoor. Het is nog een jonge 'agent' (dachten we nog steeds) en op kantoor (goed zichtbaar voor iedereen) moeten deze zaken worden afgehandeld. Niet op de donkere straat, het loopt namelijk inmiddels tegen twaalven.

Het blijkt wel dat we er met praten en een berisping dit keer niet vanaf komen. Ik besluit dan ook de auto uit te stappen en de eigenaar (vriend Madany) op te bellen om na te gaan wat we het beste kunnen doen in een situatie als deze. Nee, daar is de jonge Malinees niet van gediend. Hij ordonneert me zelfs mijn telefoon af te staan. Ja, daag denk ik in stilte, telefoneren op straat is nog steeds niet tegen de wet. En raad van een betrouwbare Malinees kunnen we nu wel gebruiken. Madany neemt de situatie serieus, praat met de agent, maar besluit toch om zelf naar de plaats van bestemming te komen.

Inmiddels voel ik me een beetje schuldig, ook vanwege het late uur van de dag. Maar goed, Anco is inmiddels met de agent mee, Madany parkeert zijn auto achter die van ons (zijn tweede auto..), geeft me een hand door het openstaande raam, alvorens richting kantoor te lopen. Ik blijf achter in de auto, met twee Malinese bodyguards naast mijn deur. Die zijn opeens wel erruggh vriendelijk, te vriendelijk besluit ik na een bepaalde tijd. De een wilde al met mijn eerste dochter trouwen (brr, moet er niet aan denken ;-)

Na het lijkt wel uren wachten komen Madany en Anco samen uit het betreffende kantoortje. Anco schudt vol bewondering zijn hoofd, hij heeft uiteindelijk niets hoeven te betalen. En dat is opmerkelijk als je met de politie in aanraking komt! Op de terugweg, we volgen Madany dit keer – wel zo veilig- Uiteindelijk vraagt Anco Madany wat hij nu precies heeft gezegd.

Madany antwoordt ons dat hij eerst heeft genoemd dat je moet weten (zoals de Malinezen) dat je de betreffende straat niet in mag, anders is het namelijk bijna niet te zien. Daarnaast had hij ons zijn auto gratis uitgeleend en daar mocht je dan geen profijt uit halen (door onze onervarenheid als verkeersdeelnemers). Als klap op de vuurpijl noemde hij ook dat de persoon in kwestie (die ons had aangehouden) er is om de orde te bewaken, niet om in te grijpen in het verkeer. Hij bleek zich dus met zaken te moeien waarmee hij zich niet mocht bezighouden. Dat moet je ook maar weten, want (met name in het donker) lijken ze allemaal op elkaar! Maar blij waren we wel toen we ons om half 1 op ons bed lieten neerploffen.

Creatief lesgeven

Vandaag hebben we weer een les Bambara gehad. Althans, Anco is tijdens mijn schrijven nog steeds bezig. Twee keer per week krijgen we een leraar aan huis en geeft hij ons één dag apart les in grammatica. De andere dag hebben we samen een vragenuurtje.

Zo nu en dan is de les een ware kwelling... Je weet wat je wilt zeggen, maar hebt de woorden niet. Je hoort ze vervolgens en denkt: sja, is dat alles? Klinkt wel logisch ja! Kortom: je voelt je weer net een kind. Laten we dit nu ook al in Frankrijk doorgemaakt hebben, sprake van een déjà vu?? ;-)

Maar goed, afgelopen vrijdag hadden we wel een erg bijzondere les. We installeerden ons buiten, met een Barada (Malinese theeset) erbij. Het beloofde een praktische les te worden, waarin we zouden leren 'hoe thee te maken op de Malinese manier?'. En dat kunnen ze, de Malinezen, thee maken. Het lijkt vaak wel of ze dit alleen maar de hele dag door doen.

Aya had een set meegebracht en Abdoullai, onze leraar, ging het ons eerst voordoen. Normaliter, bestaat een theesessie uit drie rondes. De eerste ronde, zegt men in het algemeen, is het minst lekker (= minst zoet). De tweede wordt al lekkerder (= zoeter) en de laatste is het helemaal. Als je van suiker en mint toevoeging in je thee houdt ;-) En dat doen de Malinezen..hoe meer suiker hoe beter. Ze leven, starten een dag, vaak alleen met thee.

Maar goed, daar zaten we dus met z'n vieren (zoon van Aya was toeschouwer) onder de boom in de tuin. Moet zo nu en dan wel een grappig gezicht geweest zijn. De werkers die zo nu en dan iets kwamen halen, bleven staan en lachten. Iets wat veel gedaan wordt als een blanke Bambara spreekt. Niet zozeer om je uit te lachen, maar omdat het nu eenmaal 'gek' is dat een blanke hun taal spreekt. Of althans probeert te spreken.

Zo nu en dan brak er bij ons ook wel een lachbui uit. Helemaal ook omdat de theegewoonten zo anders zijn dan die van ons. Wij, als simpele Nederlanders, doen water in de waterkoker, hangen er een theezakje in, doen er suiker bij als we willen, roeren en klaar is Klara! Maar nee, dat vinden Malinezen helemaal niets. Voor theedrinken neem je de tijd, ook om het te maken. Je gebruikt meerdere potten en glazen om de thee heen en weer te gieten.

En je doet dit nog van zo'n afstand, dat er schuim op de thee komt ook. Want thee zonder schuim willen maar weinig Malinezen drinken. De tweede ronde was ik aan de beurt om de thee te maken, 'onder begeleiding' van Anco. Hij moest mij instrueren en ik voerde het uit. En onze leraar zat breedlachend toe te kijken. Al met al, voor allen een lollige, leerzame en praktische les. Moeten we vaker doen, houdt de leergeest hoog!!

Lang leve Nederland!

Er zijn van die dagen, ja ook in Mali, dat je het liefst even wegkruipt onder een paar wollen dekens. Althans, dekens, lakens is wellicht beter nu met de hitte van de dag. Maar goed, het idee is duidelijk denk ik ;-)

Laat dat idee nu al ruim 2 dagen door me heen gaan, heb het overigens ook al in praktijk gebracht. Heb je net een intensieve week achter de rug met collega's, een conferentie, buitenshuis eten. En dat terwijl je net dacht: heerlijk, hoef een paar dagen niet voor onszelf te koken...Kom je thuis, denk je he he, heerlijk dit voelt vertrouwd. En ja hoor, voel je je vervolgens zo beroerd dat je wereld bestaat uit naar de wc gaan, NIET eten (vanwege de lucht die niet te verdragen is), slapen (want moe ben je wel, maar waarvan?), etc.

Je man voelt zich wel OK en krijgt de kans om naar Koutiala te gaan om wat dingen te bekijken. Tuurlijk wil je dat hij gaat, uitgelezen kans om mee heen en terug mee te kunnen rijden, maar stiekem toch ook weer niet. Komt je dit bekend voor? Vast wel ;-) Heeft iedereen wel eens, van die dagen.

Maar toch moet ik mezelf eerlijk bekennen, en jullie met mij, dat ik dan meer dan anders terug verlang naar een retourtje Nederland. Het land waar alles zoveel makkelijker lijkt te gaan, helemaal nu dat zicht vertroebeld raakt als je bijna een jaar in Afrika woont. Ja, eerlijkheidshalve moet dat ook gezegd worden.

Maar ook deze dagen / momenten zetten je aan het denken. Ik ben een heuse denker, voor degene die dit nog niet wisten ;-) Wij, of ik in dit geval, verlangen terug bij ziekte naar het 'betere', wat dat ook mogen zijn. Maar onze Malinese vrienden / kennissen, waar verlangen zij naar op zo'n moment? Iets beters kennen ze over het algemeen niet, al weten ze terdege dat een tijd van ziekte 'slechter' is.

Keer op keer moet ik dan ook weer bekennen dat dat Nederlandse er toch wel nog erg in zit. In Nederland sta je tenslotte ook niet stil bij het feit dat je een dag weer gezond bent doorgekomen. Nou, hier in Mali leren we dat wel van de Malinezen om ons heen. Gezondheid is geen dagelijks goed en daar ben je dus zuinig (maar zeker ook dankbaar) op.

De regentijd die nu is aangebroken brengt ook veel ziekte met zich mee. Zoals ook gezegd in onze laatste nieuwsbrief trekt de regen nu eenmaal ook meer, andere muggen aan. Bij ons in de garagepoort (¾ afgesloten ruimte) hoef je niet meer zonder muggenspray naar buiten te gaan. Voor je het weet heb je zo een paar beten. Gemene beter, groter dan voorheen. Vandaar mijn titel voor deze ietwat minder zonnige dagen: Lang leve Nederland!

p.s.
Spreek je me van het weekend weer, dan is de situatie alweer anders, zeker weten ;-)