Anders Pasen (2)

Eerste Paasdag werd 'verstoord' door rellen in Bamako. Aanleiding: de kwalificatiewedstrijd Mali- Togo voor de African World Cup in 2006. En ja, kom je aan voetbal, dan kom je aan het hart van de Malinees. Het lijkt wel of een potje voetbal de gemoederen helemaal los doet komen, vooral als het om zo'n 'belangrijke' wedstrijd gaat.

Eerste Paasdag verliep overdag rustig. We bezochten een Engelse kerkdienst op het dak van een guesthouse; gingen nog even langs vrienden. De avond voor Pasen hadden we onze Malinese kerk bezocht en zagen we hoe Malinese christenen Pasen vieren. Er was blijdschap alom en er werd flink gedanst. Bij het binnengaan in de kerk kwamen we een dansend oud dametje tegen, en ze schaamde zich een beetje voor ons toen we haar glimlachend aankeken. Geweldig om zo iets mee te mogen maken!

Die avond kregen we de uitnodiging om (notabene) mee te gaan naar de betreffende voetbalwedstrijd. Maar nee, dat deden we niet. Gelukkig, denk ik nu achteraf. De wedstrijd deed de gemoederen zo oplaaien, omdat er volgens supporters een winnende goal door Togo werd gemaakt in de blessuretijd. Toen was de maat vol. Een woedende menigte stormde het veld op. De politie verdedigde zich uit alle macht, traangas werd afgeschoten. De staatstelevisie staakte de live-uitzending, waardoor niemand te zien kreeg dat er heel wat mensen flauwvielen door inademing van het traangas.

De volgende morgen werd ons (met eigen ogen) pas echt duidelijk wat zo'n wedstrijd 'aanricht'. De supporters waren na de wedstrijd de stad ingetrokken en hadden van alles kort en klein geslagen. Stoplichten, reclameborden, monumenten, winkeltjes en ga zo maar door. Het was echt schokkend om te zien! Zoveel geldverspilling voor niets. In de krant lazen we dat ook voorbijgangers het slachtoffer werden. Geld, mobieltjes en camera's werden hen afgenomen. Overal waar we keken was er wel iets stuk langs de hoofdwegen.

We vroegen enkele Malinese vrienden wat ze hier nu van vonden. Geldverspilling, onverantwoordelijk gedrag, was standaard hun antwoord. En dan te bedenken dat hetzelfde zou gebeurd zijn als Mali had gewonnen??!! Uit de krant bleek ook, dat ook al had Mali gewonnen ze naar alle waarschijnlijkheid toch hun achterstand t.a.v. de koplopers konden inlopen...HUH, dan is het in mijn ogen helemaal zinloos geweld.

Anders Pasen!

Anders Pasen?! Hoezo dan? Is toch overal, op elk plekje van de aarde in hoofdlijnen hetzelfde? Jazeker, in hoofdlijnen, maar dan zie je dat cultuur toch ook een belangrijke rol speelt. Anders Pasen ook, omdat we het nu voor het eerst in Mali vieren, zonder familie en vrienden. Met name op de feestdagen lijkt het alsof Nederland wat meer lonkt, het vertrouwde, weten hoe je een en ander viert.

Ook de wisseling van seizoenen helpt hierbij mee. Iets wat in Mali moeilijk te bepalen is, afgezien van 't is wat kouder of warmer vandaag! Anders ook dan Kerst bijvoorbeeld. Met Kerst hebben we verbaasd gestaan hoe ' uitbundig' Malinese Moslims dit vierden. Van Pasen merk je weinig tot niets.

Op zich ook wel logisch, als je bedenkt dat de Koran over Jezus, als profeet, spreekt. De geboorte van Jezus, wat we vieren met Kerst, past dan heel goed binnen het Islamitisch denken. Maar Zijn dood en opstanding, wat we vieren met Goede Vrijdag en Pasen, da's een heel ander verhaal. Tenslotte heeft dit nooit plaatsgevonden, aldus de gemiddelde Moslim, en is dit er door de christenen bij ' verzonnen'.

Binnen onze gemeente wordt er veel aandacht aan de voorbereiding op Pasen besteed. Vanaf gisteren, donderdag, vinden er bijeenkomsten plaats in de kerk, om onze gedachten stil te zetten bij Goede Vrijdag en Pasen. Sprekers brengen deze gebeurtenis in kaart aan de hand van verschillende invalshoeken . Waarbij het tot je door laten dringen wat Jezus voor ons allen heeft gedaan, in het middelpunt staat. En dat is nu juist zo moeilijk, onbegrijpbaar, soms zelfs ongrijpbaar.

De bijeenkomst van gisteren was echt bijzonder, ook omdat we het voor het eerst meemaakten dat een groep Malinese christenen enthousiast mee discussieerde. De spreker wist goed hoe hij het publiek mee kreeg en zelf aan het denken kon zetten. Ikzelf mengde me er zo nu en dan ook in, tot het mezelf en Anco opviel dat alleen de mannen het woord namen. Hmm, toch eens even navragen zondag, hoe dat precies zit.

Het is, zoals eerder gezegd, goed om zo naar Pasen toe te leven met elkaar. We zijn benieuwd hoe Paaszondag onder Malinese christenen wordt gevierd. In Nederland betrapte ik mezelf er wel eens op dat het bewustwordingsproces een beetje achterwege bleef. Je nam het, als het ware, bijna voor lief.

Hier is dit een stuk minder. Je bent tenslotte een van de weinige die Pasen op christelijke wijze viert. Al is hier ook geen sprake van de paashaas, of paaseieren. Vanuit Mali in ieder geval een gezegend Pasen toegewenst!

Cultuurverschil van hier tot .....

Het zal een ieder niet verbazen dat de Malinese cultuur intens verschilt van de Nederlandse. Voordat we hier een recent voorbeeld van geven, allereerst een update over de 'duim' van Anco. Na onze weblog wilden mensen toch ook wel weten hoe het nu met DE duim ging. Goed, naar eigen zeggen van Anco. De eerste dagen waren pijnlijk bij gebruik van, maar het heelt goed en dat is een zegen hier in Mali. Wondjes moet je hier niet verwaarlozen, want dan gaat het van kwaad tot erger.

OK, cultuurverschillen dus. Al ik weet niet hoeveel keer eerder hebben we de belangrijkheid van relaties in een land als Mali benadrukt. Vandaag werd dit voor mij weer benadrukt, toen onze voorganger ineens onverwachts op de stoep stond vanochtend. Niks 'officiële' afspraak (we praten toch wel over de voorganger!), gewoon langskomen en maar zien of de persoon in kwestie thuis is. Het is dan de kunst om goed te reageren als je dit overkomt. Soms denk je lekker op z'n Westers 'hé, zit net lekker te studeren, of kom net lekker in een bepaald project'.

Nee hoor, niet doen, droppen die boel en volle aandacht, dat is de Malinese wijze. En dan zie je vaak ook wat een zegen dit kan zijn. Na een bemoedigend gesprek met elkaar, bad onze dominee voor ons beider toekomst. Daarna ga je dan ook weer vol frisse moed aan het werk.

Een heel duidelijk cultuurverschil kregen we zondag voor onze kiezen. We hebben een Malinees eerder geholpen met het vertalen van een brief van FR naar NL voor zijn Nederlandse vriend. Deze zelfde Malinees kwam zondag naar ons toe en was een en al (bijna) verontwaardiging. Wat was er nu gebeurd? Hij had in een brief verteld wat hij nodig had (sandalen, crème voor zijn gekloofde voeten, boter, Gouda-kaas etc) en nu was zijn pakket aangekomen.

Niets aan de hand zou je zeggen, is het niet dat de boter gesmolten was en hij het pakket al stinkend op het pakket moest gaan afhalen. Een cadeau krijgen van iemand (met name een blanke) is een hele happening, bijna een opwaardering van je persoon. Om die reden maakte onze Malinese vriend het pakket ook in bijzijn van zijn vrienden open. En toen zat er niet in wat hij gevraagd had! Al bevatte het pakket nog steeds spullen, zoals kaas, boter (inmiddels gesmolten), soep, zeep, etc. Maar nee, hij had niet gekregen wat hij vroeg en dat vond hij een 'afgang'. Het duurde even voor ik doorhad wat er nu echt aan de hand was.

Later heb ik hem ook netjes uitgelegd dat het alleen maar 'meer dan vriendelijk' is, dat iemand uit Nederland een pakketje stuurt. En dat het niet gewoon is om bijvoorbeeld dure sandalen te vragen aan iemand die je niet goed kent. Nee, hij was nog steeds boos en vond dat zijn vriend geen goede vriend was. Nou, nu werd ik een beetje 'opgewonden' en vond (en zei dit ook) dat zijn vrienden geen goed gedrag vertoonde (uitlachen) en deze onbekende Nederlandse vriend toch meer naastenliefde toonde.

Nou, ik kon echt praten als Brugman, maar het kwam niet door. Hij had tenslotte zijn vriends moeders maten opgevraagd en wilde haar een echte Afrikaanse outfit sturen. Dat was pas een cadeau, in zijn ogen! Dat was de manier zoals je volgens hem te werk ging. Na enige tijd praten bleven we het aardig oneens ;-) en heb ik hem gezegd een en ander aan zijn vriend in Holland uit te leggen. Daarbij dacht ik tegelijkertijd: sjonge, hoe verschillend kun je niet zijn? En hoe (in mijn ogen) ondankbaar tegenover iemand die echt bereid is je te helpen.

Maar goed, de Afrikaanse denkwijze verschilt zo nu en dan nu eenmaal van die van ons . En daar kunnen we het soms gewoon mee doen ;-) Niet altijd makkelijk hoor, geloof me....Maar we blijven lachen, dat scheelt een slok op een borrel.

Eerste patiënt dokter Dan

Zoals in de vorige Weblog genoemd zijn we in Koutiala voor een oriëntatie met allemaal 'nieuwe' zendelingen. Momenteel staan we aan het einde hiervan. We blijven echter nog een paar dagen in Koutiala om wat voorbereidend werk te doen. Anco is al meerdere keren het dak op gegaan om te kijken of de satellietreceiver die we in ons bezit hebben beter gaat werken in Koutiala dan in Bamako. Afwachten maar....

De oriëntatie is goed, zoals eerder gezegd, om een stevige basis voor relaties te leggen. We zitten tenslotte als nieuwelingen op het veld allemaal in hetzelfde schuitje. En dat schept vaak een band.

Gisteren, de laatste dag, gebeurde er wel iets heel onverwachts. Anco werd de eerste 'echte' patiënt van dokter Dan, gynaecoloog, één van de nieuwste zendelingen op het veld. Hoe ontstond dit? Hmm, op een heel bijzondere manier ;-) Nooit geweten, voor deze gebeurtenis plaats vond, dat een ventilator zo gevaarlijk kon zijn...Dit is wat er gebeurde.

Anco, die nogal lang is, rekte zich uit en raakte met zijn hand 'verstrikt' in de sneldraaiende plafondventilator. Tak, tak, zei de ventilator die in aanraking kwam met zijn hand. Auw, zei Anco in eerste instantie toen zijn hand nog verdoofd was. Enige seconden later kregen meerdere mensen door dat het toch wel wat meer opleverde dan auw. Het was een aardig diepe snee, ingesneden tot op het bot. Dokter Dan en zuster Olive verschenen op het toneel en besloten dat er hechtingen aan te pas moesten komen.

De voorbereiding van de behandeling was enigszins komisch. Dokter Dan's spullen zijn nog niet uitgepakt, dus op jacht naar wat er zoal op de compound (lees: zuster Olive's huis) te vinden is. Gereedschap en draad gevonden, en koken maar voor de sterilisatie. Helaas geen verdovende middelen aanwezig, dus dan maar op de echte 'bush-manier'. Publiek was in ieder geval ruim aanwezig, er werd opgemerkt of dit onderdeel van de oriëntatie was. Teambuilding was het echter wel, want iedereen bracht op zijn/haar manier steun aan de patiënt.

Ewien hield het hoofd koel van Anco met een Tampico, een waterijsje gehuld in een washandje, zodat hij hopelijk niet flauw zou vallen. Alhoewel, meerdere mensen hadden gegrapt dat dat wellicht een goede verdoving zou zijn. Na ongeveer 20 minuten voorbereidingstijd merkte de directeur en zijn vrouw op, dat een gynaecoloog, een vroedvrouw en een tandarts wel erg veel tijd nodig hadden om een vingerhechting voor te bereiden. Ze zijn blijkbaar bevallingen gewend die nogal eens op zich laten wachten. Continue gelach vanuit de keuken gaf aan dat het medische team in hun element was. Goede teambuilding dus.

Eindelijk brak hét moment aan: hand op tafel en Anco kijkt eerst maar even de andere kant op. De eerste hechting zonder verdoving viel niet al te hard tegen, dus bij de volgende maar eens mee gekeken hoe Dokter Dan de hechtingen erin zette. Eind goed, al goed. Pleister erop en lopen maar weer.

Goed voorbeeld doet volgen

In de vorige weblog hebben we het al gehad over Koutiala. Ook in deze tippen we deze plaats nog even aan. Zondag (Anco zaterdag) vertrekken we namelijk weer naar dit 'rustige dorp'. Vergeleken bij het hectische en zwaar vervuilde Bamako is alles een rustig dorp, nietwaar Marc & Janneke?

Maar goed, Koutiala dus. We horen jullie denken...waarom nu dan toch weer? Nou, omdat we weer een oriëntatiesessie tegemoet gaan met nieuwe (inmiddels alweer wat meer ingeburgerde) zendelingen. Dit keer is er een doktersgezin bij, dat afgelopen woensdagnacht aan is gekomen in Bamako. Hij zal zich gaan inzetten als dokter in het CAMA-ziekenhuis in aanbouw, zij zal zich met name richten op de homeschooling van hun 3 kinderen, ook een hele klus. Ikzelf heb altijd erg veel bewondering voor alle vrouwen op het veld die meer dan één kind (of zelfs één kind ;-) volledig homeschoolen, petje af! Moet nog maar zien hoe dat bij ons in de toekomst gaat verlopen...

Mede om die reden rijden we dus weer richting Koutiala volgende week. Anco gaat zich namelijk ook richten op het 'werkend krijgen' van een satelliet voor het Koutiala Hospital. Bij ons vorige bezoek zijn we gewezen op de slechte communicatiemogelijkheden als het gaat om telefoon en internet in Koutiala. Ook de voortgang van de bouw van het ziekenhuis lijdt hieronder, omdat bijvoorbeeld zware bouwtekeningen (qua kb's dan ;-) niet binnengehaald konden worden via de e-mail.

Genoeg uitdaging dus ook in Koutiala, helemaal als we nog verder door filosoferen over de mogelijke start van een tweede internetcafé aldaar. Een eerste is er al, zoals eerder gezegd, maar levert belaberde service. Wat is er dan leuker dan bijvoorbeeld het opzetten van een 'community centre' zoals in Burkina Faso. Hier had een zekere Piet (geen Hollander!) visie voor een jeugdcentrum en heeft een multifunctioneel gebouw neergezet.

De jeugd en anderen kunnen hier onder andere: computerlessen volgen, van de schoolbibliotheek gebruik maken, geluidsfragmenten maken in de studio, een conferentiezaal afhuren of zelfs naar de kerk gaan op zondag. Met name ook de schoolbibliotheek vonden we een goed idee. Helemaal als je bedenkt dat alle schoolgaande kinderen in Mali (en een groot deel van Afrika) gewend zijn 'hele lesboeken' over te schrijven i.p.v. boeken huren of kopen zoals in NL.

Op naar Koutiala dus komende week! Het internet is niet je-van-het, dus het is nog even afwachten wat we in een weblog vast kunnen leggen. Een goede week allemaal!

Exploring Koutiala

Tot mijn schrik zag ik dat de laatste weblog al van 28 februari is. Dat kunnen we uitleggen. Deze week zijn we met collega-missionarissen meegegaan naar Koutiala om daar te kijken wat voor werkmogelijkheden er voor ons zijn.

Koutiala is de tweede industriële stad van Mali en CMA werkt hier op verschillende gebieden. Zo is er een mediastudio aanwezig, wordt er een groots ziekenhuis gebouwd, etc. Ook gezien internetmogelijkheden kunnen we hier aardig wat betekenen, omdat er weinig te doen is voor de jeugd.

Zo is er één internetcafé, waar, aldus Anco, 3 computers van internet worden voorzien over een toch al slechte telefoonlijn. En dan moet er nog een flink bedrag per uur voor worden betaald ook. Als we in Koutiala iets zouden opzetten, dan zouden we het altijd beter kunnen doen ;-) Goede mogelijkheden dus, want op die wijze kun je met een goed lopend café heel wat jongeren aantrekken.

Je zou het dan ook niet bij een café hoeven houden, maar ook kunnen denken aan een centrum waar bijvoorbeeld een combinatie kan worden gegeven van: Engelse les, computerles, etc. Dit alles zijn allemaal nog ideeën die moeten worden geverifieerd, maar we zijn hierdoor echt bemoedigd.

Ook de mogelijkheid om een website te verzorgen voor het Koutiala ziekenhuis behoort tot de mogelijkheden. Hierover moet nog worden gepraat, zou eigenlijk deze week gebeuren, als we terug zijn in Bamako. Keer op keer worden we een stukje enthousiaster en zien we dat er heel wat mogelijkheden open liggen om op te pakken op ons vakgebied. Het is goed echter om hier structureel over na te denken en ideeën met meerdere mensen te bespreken. Dat was ook de reden voor ons bezoek.

Ook mochten we vandaag voor het eerst een nationale kerkconferentie meemaken, waar alle CMA-gerelateerden bij elkaar komen om elkaar te bemoedigen, te spreken en beslissingen te nemen. Het was een lange dag, warm en stoffig, maar echt de moeite waard. Een goede dag om contacten voor de toekomst te leggen!

Nog even jarig ;-)

Het mag nog wel even hè, het napraten over Anco's verjaardag. Volgens hem overigens de beste in tijden, dus dat zegt wel wat...

Het begon al goed in de vroege ochtend: 7 uur op, motor en helm stofvrij maken, Ewien uit bed trekken om een lunchpakketje klaar te maken voor de jarige job. Want...jawel, er stond een uitje op de motor gepland. Vier stoere mannen (leeftijd 16 jaar en >30 jaar) en 1 stoere vrouw (niet ik overigens, sorry als jullie dit even dachten ;-) die met 3 kids met de auto achter hen aan racete. Letterlijk en figuurlijk, aldus Anco, hij was echt onder de indruk. Ze reed echt als een man, was aldus het commentaar, en ze kon de 'minst snelle' motorrijder zelfs bijhouden. En dan hebben we het, even voor de duidelijkheid, niet over geplaveide wegen.

Ikzelf bleef thuis om meerdere redenen. Eén en wellicht de belangrijkste was, dat het echt geen pretje is om zo'n 300 km achterop de motor te zitten. We hebben de helft met Marc & Janneke gedaan en dan werd er al eens door de 'boys' geklaagd dat ze niet zo hard konden met zo'n 'last' achterop. Nou, dan ben je wel genezen hoor! ;-)

Maar goed, Anco dus op pad, Ewien wat voorbereidingen treffend voor de avond, want dan kwam er nog een feest aan, met als thema : Hollandse spelen! Niets is leuker dan een Hollandse party, met echte Hollanders, wanneer je niet in Holland bent. Schokkende dingen maken dan, met name de Amerikanen, mee, maar daarover later meer.

Tussendoor ontving Ewien braaf de telefoontjes voor de jarige, die stuk voor stuk enigszins verbaasd reageerde, dat de jarige job niet thuis was. Tsja, can happen, zal ik maar zeggen, Anco verkoos dit jaar zijn motor boven zijn vrouw (grapje). Nee hoor, ik had hem eerlijk verteld te doen op zijn verjaardag wat hij geweldig vond.

Het feestje 's avonds was een gezellige mix van Amerikanen, Ieren, Nederlanders (in de meerderheid) en een Oostenrijkse. Er was soms verwarring over zaken als: wanneer geef je het cadeautje? Als je binnenkomt of als iedereen binnen is? Etc. Maar dat mocht de pret niet drukken. Ook werd er naar hartelust gesjoeld (ook door niet-Nederlanders) en 'Dutch blitch' gespeeld. Een spel wat Nederlands wordt genoemd (vandaar Dutch), maar door de Canadezen is uitgevonden. Hmm, enige uitleg vereist geloof ik.

Ook was een onderdeel van de avond 'stel je aan elkaar voor', soms tot hilariteit van de Nederlanders. Wat kunnen die soms kritische (weder)vragen stellen zeg. Zo zelf, dat een Ierse vriendin ons bedremmeld vroeg of we al een Nederlands spel hadden ingezet. Niet dus, we waren nog niet eens begonnen ;-) Hoogtepunt van de avond was wel een verjaardagslied ten gehore gebracht aan Anco en Carina (collega waarmee we het vierden). Het deel dat over Anco ging willen we een ieder niet onthouden:

'Wij zijn dol op ons Anco, zo lekker blanco, zonder veel manco
Hij snapt veel technieken, zit lekker te freaken in zijn werkplaats
Geef hem een bak die rammelt en hij kraakt hem
zo van hup-faldera en hij maakt hem
Wij willen alleen ons Anco, wij willen hem zonder manco
van je pingelepingelepingelepingelepom
Die Anco is zo goed, hij heeft een leuke snoet
dat mag een ieder wel duidlijk zijn!'

'Wij zonder banjo en ook zonder mandolien
wilden toch wel graag een liedje zingen
truitje zonder luitje, je moet dat clubje zien
dol op die man, dol op die man, dol op die man van Ewien